درسنامه فقه الحدیث ( کتاب فضل العلم، کتاب الحجه، کتاب العشره) صفحه 62

حدیث پنجم

اشاره

الْحُسَینُ بْنُ مُحَمَّدٍ،عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ،عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ الرَّبِیعِ،عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ،قَالَ:سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ علیه السلام یقُولُ:عَلَیکُمْ بِالتَّفَقُّهِ فِی دِینِ اللهِ،وَ لَا تَکُونُوا أَعْرَاباً؛فَإِنَّهُ مَنْ لَمْ یتَفَقَّهْ فِی دِینِ اللهِ لَمْ ینْظُرِ اللهُ إِلَیهِ یوْمَ الْقِیامَهِ وَ لَمْ یزَکِّ لَهُ عَمَلًا. (1)

شرح:در این حدیث شریف امام علیه السلام بار دیگر پیروان خویش را به فهم عمیق در دین سفارش کرده و می فرماید:«علیکم بالتفقه فی دین الله»:

بحث ادبی:«علیکم»اسم فعل است به معنای:أوصیکم؛یعنی بر شما باد به فهم دقیق دین خدا.

بحث لغوی:«لم یزک»فعل جحد از ماده«زکو»و مجزوم به«لم»است،به معنای رشد و پاکی و طهارت است. (2)

«ولا تکونوا اعراباً»:مانند اعراب نباشید که نسبت به دین جاهل ونسبت به احکام غافل و از فراگیری آن روی گردانند.

سپس حضرت به کیفر کسانی که به تفقّه در دین نپردازند اشاره کرده و می فرماید:«فانّه من لم یتفقّه فی دین الله لم ینظر الله الیه یوم القیامه ولم یزکّ له عملاً؛قطعاً کسی که در دین خدا فهم عمیق ننماید،خداوند در روز قیامت به او نگاه(رحمت)نمی کند و او را پاک نمی سازد».

نکته ها

1.نگاه بیننده دلیل بر محبت و نگاه نکردن او دلیل بر بغض و ناخشنودی است.در این حدیث عدم نظر خدا کنایه از خشم و غضب و بی اعتنایی و سلب رحمت و