درسنامه فقه الحدیث ( کتاب فضل العلم، کتاب الحجه، کتاب العشره) صفحه 94

اختبار است؛مثل«فتنت الذهب بالنار» (1)و در این جا به معنای گمراه کردن است. (2)

شرح:در این حدیث شریف علی علیه السلام به اقسام مردم بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله اشاره کرده و می فرماید:«مردم بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله با سه دسته مواجه شدند و به آن ها رجوع کردند».

1.در مورد دسته اول می فرماید:«آلوا الی عالم علی هدیً من الله قد اغناه الله بما عَلِم عن علم غیره؛دسته ای از مردم عالمانی هستند که بر هدایت الهی اند و خدا آنان را به واسطه دانششان از دانش دیگران بی نیاز ساخته است.تعبیر«علی هدی»برای بیان این معنا است که ایشان بر هدایت تسلط یافته اند،مانند کسی که مرکبش را رام خود کرده باشد.

تعبیر«اغناه الله»گویای این مطلب است که علم او علم موهبتی از سوی خدای متعال است نه کسبی،که مراد از این دسته قطعاً ائمه معصومین علیهم السلام هستند؛همانان که همگان به علمشان نیاز دارند ولی آن ها به احدی نیاز ندارند؛چنان که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«لاتعلّموهم فانّهم اعلم منکم». (3)

2.در مورد دسته دوم می فرماید:«وجاهل مدع للعلم لا علمَ له معجَب بما عنده قد فتّنته الدنیا و فَتنَ غیره؛و نادانی که در ظاهر مدعی علم و دانش اند ولی در واقع دانشی ندارند،(آنان به سبب این ظواهری که در نزدشان است)گرفتار عُجب و غرور شده اند».

دنیا آن ها را مفتون خود ساخته و آنها به حب مقام و ریاست دنیوی مبتلی شده اند و سر از گمراهی درآورده اند.دنیا آنان را گمراه ساخته و آنان نیز دیگران را.قطعاً اینان همان دشمنان اهل بیت علیهم السلام هستند که مستبدّانه به رأی و نظر

1- (1) .مقاییس اللغه،ماده«فتن».
2- (2) .ر.ک:شرح اصول کافی،ج2،ص40؛الوافی،ج1،ص152.
3- (3) .المعجم الکبیر،ج5،ص167.