علم الدرایه تطبیقی: بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت صفحه 10

روایه والاخر علم الحدیث درایه». (1)نزد متقدمان از اهل سنّت نیز،ظاهراً تنها ابن اکفانی است که علم الحدیث را به دو قسم روایه و درایه تقسیم نموده است (2)و دیگران تنها از علم الحدیث به صورت عام،نام برده اند. (3)

اصطلاح درایه الحدیث که مربوط به فهم متون حدیثی است و نام دیگر آن فقه الحدیث می باشد،نزد اهل سنّت رایج نیست؛اما کلمه درایه به تنهایی و بدون پسوند حدیث،نزد آنان،به همان مصطلح الحدیث یا علم الحدیث درایه مربوط است که به نظر می رسد چنین برداشتی هم دقیق نباشد؛لذا دکتر عجاج می گوید:«والحق ان الدرایه اعم من معرفه القواعد و القوانین و المعرفه باحوال الراوی و المروی من حیث القبول و الرد،فمعظم المحدّثین المتقدّمین و المتأخرین یطلقونها علی ذلک وعلی فهم المروی واستخراج معانیه واحکامه». (4)در هر حال،این تحقیق با هدف بررسی«علم الدرایه یا مصطلح الحدیث درایه»فراهم شده و به مباحث آن می پردازد.

تعریف علم الدرایه یا مصطلح الحدیث

علم الدرایه،دانشی است که از کیفیت حالات سند حدیث و متن آن،چگونگی فراگرفتن و آداب نقل حدیث گفت وگو می کند.بعضی از تعاریف ارایه شده،چنین است:

1.شهید ثانی:«و هو علم یبحث فیه عن متن الحدیث وطرقه من صحیحها وسقیمها وعللها ومایحتاج إلیه لیعرف المقبول منه و المردود». (5)

1- (1) .علوم الحدیث و مصطلحه،ص105.
2- (2) .تدریب الراوی،سیوطی،ج1،ص40.
3- (3) .همان،ص40 و 41.
4- (4) .اصول الحدیث،علومه و مصطلحه،ص9.
5- (5) .الرعایه فی علم الدرایه،ص45.