کتابخانه بالقرآن

علم الدرایه تطبیقی: بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت صفحه 12

صفحه 12

هم به راوی و مروی،اشاره شده است.البته در تعریف محدّثان اهل سنّت،به شروط،انواع،احکام و مسائل آنها نیز پرداخته شده ولی در تعریف شیخ بهائی بدان ها تصریح نشده و در برابر،از بحث تحمّل حدیث و آداب نقل،یاد شده است؛امّا در تعریف شهید ثانی بدان ها تصریح شده است،چون«صحیحها وسقیمها»صریح در انواع و احکام است،بلکه کلمه«ما یحتاج إلیه»همه مسایل ضروری علم الدرایه را شامل می شود،«حتی طرق التّحمل و النقل».پس تعریف شهید،أجمع تعاریف و أشمل است.

از علم الدرایه،به مصطلح الحدیث یا اصول الحدیث یا درایه،نیز تعبیر شده است و گاهی هم از آن با عبارت علوم الحدیث و مصطلحه یاد می شود. (1)

پیشینه تاریخی

دانش مصطلح الحدیث یا علم الدرایه که شامل ده ها اصطلاح حدیثی مربوط به سند و متن است،به نظر می رسد نخستین بار در بین محدّثان اهل سنّت رواج بیشتری داشته و نخستین کسی که در میان آنان به تصنیف در این بخش مبادرت نمود،قاضی ابومحمد رامهرمزی(م/360)صاحب کتاب المحدّث الفاصل بین الراوی و الواعی می باشد و سپس عدّه ای دیگر در این موضوع تألیفاتی را فراهم آورده اند که مهم ترین آنها به شرح ذیل است:

1- (1) .اکنون اکثر کتاب های مربوط به علم الدرایه،با عنوان مصطلح الحدیث یا علم الدرایه می باشد،نه درایه الحدیث،مانند:الوجیزه فی علم الدرایه،شیخ بهائی؛الرعایه فی علم الدرایه،شهیدثانی؛مقباس الهدایه فی علم الدرایه،مامقانی؛اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایه،سبحانی؛علوم الحدیث و مصطلحه،صبحی صالح؛قواعدالتحدیث من فنون مصطلح الحدیث،قاسمی؛اصول الحدیث علومه و مصطلحه،دکتر عجاج؛الوسیط فی علوم و مصطلح الحدیث،محمد ابوشهبه و....