علم الدرایه تطبیقی: بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت صفحه 132

اصطلاح حدیث«سابق و لاحق»،صفت دو روایتی هستند که دو نفر راوی معاصر از شیخ یا معصوم زمان خود روایت کنند ولیکن یکی از راویان،نسبت به دیگری،زودتر وفات نموده است که روایت او را«سابق»و روایت دیگری را«لاحق»گویند.

شهید ثانی از روایت شیخ فاضل ناصر بن ابراهیم بویهی(م/852)به عنوان روایت«سابق»و از روایت نورالدین علی بن عبدالعالی میسی(م/938)شیخ شهید ثانی به عنوان روایت«لاحق»یاد می کند که بین آن ها هشتاد و شش سال فاصله زمانی وجود دارد و هر دوی آن ها از استاد واحدی روایت نموده اند. (1)

محدّثان اهل سنّت

1.ابن صلاح:معرفه من اشترک فی الروایه عنه راویان،متقدّم ومتأخّر تباین وقت وفاتیهما تبایناً شدیداً،فحصل بینهما أمدٌ بعیدٌ. (2)

2.سیوطی:السابق و اللاحق و هو معرفه من اشترک فی الروایه عنه اثنان تباعد ما بین وفاتیهما. (3)

اصطلاح«سابق و لاحق»نزد محدّثان معاصر از جمله دکتر صبحی صالح و دکتر عجاج،علامه قاسمی و...از آن یاد نشده و در ردیف اصطلاحات مشترک شمرده نشده است،ولی از نظر محدّثان پیشین مانند سیوطی،ابن صلاح و...مورد بررسی واقع شده و مقصود از آن،همسانِ تعاریف محدّثان شیعه است.

معرفت حدیث سابق و لاحق بدان جهت مورد نظر محدّثان بوده است که

1- (1) .الرعایه فی علم الدرایه،ص 366.
2- (2) .علوم الحدیث،ص317.
3- (3) .تدریب الراوی،ج2،ص262.