علم الدرایه تطبیقی: بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت صفحه 291

خلاصه و نتیجه

در شانزدهمین درس،طرق تحمّل حدیث از نظر محدّثان فریقین،مورد بررسی و تطبیق واقع شد که به اختصار چنین است:

1.تحمّل حدیث به معنی فراگیری و رساندن حدیث به دست دیگران است و دارای طرق متفاوتی است.

2.اولین و بالاترین طریق،سماع از شیخ الحدیث می باشد و دارای مراتب متعدّدی است.

3.دوّمین طریق،قرائت یا عرضه حدیث بر استاد است و دارای مراتب متعدد می باشد که گروهی از محدّثان اهل سنّت،آن را بر سماع مقدّم داشته اند.

4.سومین طریق،اجازه استاد بر شاگرد در نقل حدیث است و نزد برخی از محدّثان اهل سنّت غیرمُجاز می باشد.

5.چهارمین طریق،مناوله و آن اعطاء کتاب حدیثی توسط استاد بر شاگرد است و در نظر برخی از محدّثان اهل سنّت،برخلاف دیگر محدّثان،همسان سماع است.

6.پنجمین طریق کتابت است که عبارت از دست خط استاد بر نوشتن حدیثی و نزد محدّثان اهل سنّت به عنوان مکاتبه معروف است.

7.ششمین طریق،اعلام می باشد که از طرف استاد به شاگرد اعلام می گردد که حدیث خاصی،روایت او از شخص خاصی است و در جواز آن بین محدّثان فریقین تردید شده است.

8.هفتمین طریق،وصیت بر حدیث یا کتابی می باشد و گروهی از محدّثان شیعه آن را از اعلام دانسته اند.

9.هشتمین طریق،وجاده،یعنی یافتن کتابی یا حدیثی براساس دست خط