علم الدرایه تطبیقی: بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت صفحه 299

از نظر سیوطی،عدالت معنی بسیار فراگیر دارد و آن را شامل اسلام،بلوغ،عقل،دوری از فسق و ناجوانمردی می داند،در حالی که در نظر دیگر محدّثان عامه و شیعه،معنی عدالت چنین گسترده نیست.صبحی صالح عدالت را عبارت از پایداری در امور دینی و دوری گزیدن از فسق و اجتناب از افعال ناجوانمردانه می داند. (1)

مامقانی نیز عدالت را ملکه نفسانی می داند که موجب پای بندی فرد بر تقوی،ترک گناهان کبیره وعدم اصرار بر گناهان صغیره و ترک اعمال منافی با جوانمردی است،به شکلی که کاشف از پای بندی راوی به دین و مذهب است و علم به آن از طریق معاشرت با شخص حاصل می شود. (2)تثبیت عدالت راوی به اقرار و گواهی دو عادل یا استفاضه و شهرت بر عدالت میان اهل حدیث یا مصاحبت و ملازمت با او حاصل می شود و در مواردی،امری نسبی بین محدّثان می باشد. (3)

5-ایمان

در نظر گروهی از محدّثان شیعه،یکی از شرایط راوی،ایمان و اعتقاد بر مذهب امامیه است (4)؛بنابراین،روایت غیرامامی،مانند راویان اهل سنّت یا دیگر فرق شیعه،مورد قبول و عمل نمی باشد؛لیکن در برابر،گروهی از محدّثان شیعه،مانند شیخ طوسی،خبر غیرامامی را در صورتی که مخالف با روایات اصحاب نباشد و از ائمه شیعه نقل شود،حجّت دانسته و لذا عمل بر روایات:حفص بن غیاث و

1- (1) .علوم الحدیث و مصطلحه،ص130.
2- (2) .مقباس الهدایه،ج2،ص32.
3- (3) .تدریب الراوی،ج1،ص301؛علوم الحدیث و مصطلحه،ص133.
4- (4) .مقباس الهدایه،ج2،ص25.