علم الدرایه تطبیقی: بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت صفحه 87

تحدیث،یا اخبار یا سماع یا دیگر طرق تحمّل حدیث؟ (1)مانند روایت:روی الکلینی عن علی بن ابراهیم،عن أبیه،عن ابن أبی عمیر،عن ابن أذینه عن المعصوم علیه السّلام.در حدیث معنعن گاهی ممکن است ضمیر نیز فاصله شود مانند:روی الکلینی عن علی بن ابراهیم و هو عن أبیه و هو عن ابن عمیر و هو عن ابن أذینه و هو عن المعصوم علیه السّلام. (2)

محدّثان اهل سنّت

1.سیوطی:«الاسناد المعنعن و هو قول الراوی:«فلان عن فلان»،بلفظ عن من غیر بیان للتحدیث والاخبار و السماع». (3)

2.صبحی صالح:«هو ما یقال فی سنده:«فلان عن فلان»من غیر تصریح بالتحدیث و السماع و هو علی المعتمد من قبیل الاسناد المتّصل إذا توافرت فیه ثلاثه شروط:عداله الرواه وثبوت لقاء الراوی لمن روی عنه،والبراءه من التدلیس». (4)

تعریف حدیث معنعن از نظر محدّثان شیعه و اهل سنّت چندان تفاوتی ندارد و لیکن در مورد آن،این پرسش مطرح بوده که آیا حدیث معنعن،می تواند متّصل باشد یا نه؟

میان محدّثان شیعه و اهل سنّت و هم چنان در بین هر فرقه از آنان برای پاسخ به آن،اختلاف نظر وجود داشته است.شهید ثانی معتقد است که گروهی آن را از قبیل مرسل و یا منقطع دانسته اند تا آن که اتصال آن روشن شود؛زیرا«عنعنه»،اعم از اتصال است و گروهی دیگر آن را متّصل دانسته به شرط آن که بین راوی و

1- (1) .مقباس الهدایه،عبدالله مامقانی،ج1،ص209.
2- (2) .توضیح المقال،علامه کنی،ص57 به نقل از, مقباس الهدایه،ج1،ص210.
3- (3) .تدریب الراوی،ج1،ص214.
4- (4) .علوم الحدیث و مصطلحه،ص233.