بازپژوهی تحریف ناپذیری قرآن صفحه 271

نقد دیدگاه آخوند خراسانی رحمه الله

آخوند خراسانی رحمه الله علم اجمالی به تحریف قرآن به کاستی را محتمل می داند و برای اثبات حجیت ظواهر قرآن، در صورت حصول علم اجمالی بر تحریف قرآن، دو دلیل بر عدم مانعیت علم اجمالی به تحریف قرآن از حجیت ظواهر قرآن ارائه می کند:

1. علم اجمالی به تحریف قرآن مستلزم علم به وقوع اختلال در ظواهر آیات نیست؛ در حالی که برای حکم به عدم حجّیت ظاهر قرآن باید برای مکلّف محرز شود آیه ای معیّن، با تحریف، دچار خلل و دگرگونی است؛ اما علم اجمالی به تحریف، چنین علمی را برای مکلّف به همراه ندارد.

2. بر فرض پذیرش این مطلب که علم اجمالی به تحریف، موجب اختلال در معنا و مفهوم آیه ای خاص شده باشد - به این صورت که ممکن است کلمه و یا جمله ای که شأنیت قرینیّت داشته، از آیه ای معیّن حذف شده است - اما نمی توان ثابت کرد چنین اختلالی در آیات الاحکام واقع شده است.

در این مقام، علم اجمالی منحل می شود؛ زیرا، در محل خود به اثبات رسیده است ابتلای مکلّف به تمام اطراف، شرط تنجّز علم اجمالی است؛ از این رو، در فرضی که برخی از اطراف از محل ابتلا خارج باشد، علم اجمالی نسبت به طرفِ محل ابتلا، به شبهه بدوی منحل می گردد و منجّزیت خود را از دست می دهد.

از نگاه آخوند رحمه الله مورد بحث از این مقوله است؛ زیرا، تنها حجّیت ظواهر آیات الاحکام محل ابتلا است و سایر آیات از محل بحث