- مقدمه 1
- پیش گفتار 4
- تحریف در لغت 4
- تحریف در اصطلاح 5
- اشاره 8
- اقسام تحریف از نگاه محقّق خوئی رحمه الله 8
- اشاره 8
- اقوال فریقین در تحریف قرآن کریم 8
- قسم اول: تحریف معنوی 9
- اشاره 9
- نقد قسم اول تحریف (تحریف معنوی) 11
- قسم دوم: نقصان یا زیاده در حروف یا حرکات قرآن 12
- اشاره 14
- قسم سوم: کم یا زیاد شدن یک یا چند کلمه با تحفّظ بر قرآن 14
- نقد آیت الله فاضل لنکرانی قدس سره به دیدگاه محقق خوئی رحمه الله 16
- قسم چهارم: کم و زیاد شدن یک آیه یا سوره با تحفّظ قرآن نازل شده بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 18
- قسم پنجم: تحریف به زیاده در قرآن 20
- قسم ششم: تحریف به نقیصه 21
- اشاره 22
- نسبت دهی اعتقاد امامیه به تحریف قرآن 22
- دیدگاه شیخ صدوق رحمه الله 23
- دیدگاه شیخ مفید رحمه الله 25
- دیدگاه سیّد مرتضی رحمه الله 30
- دیدگاه شیخ طوسی رحمه الله 36
- دیدگاه علاّمه حلی رحمه الله 39
- دیدگاه علاّمه طبرسی رحمه الله 39
- دیدگاه سیّد نورالله تستری رحمه الله 40
- دیدگاه محقّق ثانی رحمه الله 40
- دیدگاه شیخ بهایی رحمه الله 41
- دیدگاه فاضل تونی رحمه الله 42
- دیدگاه مقدّس بغدادی (شیخ محسن اعرجی رحمه الله) 42
- دیدگاه فیض کاشانی رحمه الله 43
- دیدگاه بلاغی رحمه الله 49
- دیدگاه صاحب وسائل رحمه الله 49
- چرایی متهم شدن امامیه به اعتقاد به تحریف 50
- 1- سلیم بن قیس هلالی 55
- اشاره 55
- قائلین به تحریف از علمای امامیه 55
- جایگاه سلیم بن قیس نزد امامیه 61
- دیدگاه امامیه دربارۀ کتاب سلیم 62
- 2- فضل بن شاذان 69
- 3- محمّد بن حسن صفّار 73
- اشاره 73
- اعتبار کتاب بصائر الدرجات 79
- 4- فرات کوفی 79
- 5- محمّد بن مسعود عیّاشی 83
- اشاره 83
- عیاشی از نگاه دانشمندان رجال 83
- بررسی روایات دال بر تحریف در تفسیر عیّاشی 84
- 6- علی بن ابراهیم 89
- 7- شیخ کلینی رحمه الله 92
- اشاره 98
- ادلّه عدم تحریف قرآن 98
- اوّل: آیه نهم سوره حجر 99
- دلیل یکم: آیات قرآن 99
- اشاره 99
- دیدگاه علامه طباطبایی 100
- نقدهای وارد بر دلالت آیۀ نهم سوره حجر 103
- اشاره 133
- دوم: آیات 41 و 42 سوره فصّلت 133
- معنای اجمالی آیات 134
- بیان استدلال 136
- نقد و اشکالات نوری طبرسی رحمه الله بر آیه 139
- نقد معنای ارائه شده از سوی حاجی نوری رحمه الله 151
- دیدگاه حاجی نوری رحمه الله در معنای آیه 151
- بیان یک نکته تفسیری 152
- چگونگی دلالت آیه بر عدم تحریف قرآن 154
- سوم: آیه 32 سوره توبه 154
- اشاره 154
- مناقشه در استدلال به آیه بر عدم تحریف قرآن 155
- دلیل دوم: استدلال به اوصاف قرآن 158
- اشاره 158
- اشاره 159
- دیدگاه علاّمه طباطبایی رحمه الله 159
- صفت یکم: فصاحت و بلاغت قرآن 161
- صفت دوم: عدم تنافی و اختلاف بین آیات قرآن 162
- صفت سوم: عمومیت تحدّی 163
- صفت پنجم: تصریح قرآن به مواردی از فتنه ها و حوادث آینده 165
- صفت چهارم: اصول کلّی حاکم بر نقل سرگذشت انبیاء علیهم السلام 165
- صفت ششم: اتّصاف به اوصافی زیبا و پاکیزه چون نور، صراط و... 166
- صفت هفتم: ذکر الله بودن (بیان صفات والای خداوند و اسماء حسنی) 167
- اشکال آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) بر نقد آیت الله فاضل رحمه الله 170
- نقد آیت الله فاضل لنکرانی قدس سره بر دیدگاه علاّمه طباطبایی رحمه الله 170
- نقد دیدگاه آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) 171
- اشکال آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) بر استدلال علامه رحمه الله 171
- پاسخ اشکال آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) 172
- ادامۀ نقد آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) 173
- پاسخ به نقد آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) 175
- اشاره 177
- روایات فریقین در تحریف قرآن ومسأله نسخ تلاوت 177
- اشاره 177
- روایات مذکور در کتاب کافی 177
- خلاصه و جمع بندی مطالب 185
- نقدی دیگر بر روایات دالّ بر تحریف 186
- بررسی مصحف امیر المومنین علیه السلام 188
- اشاره 188
- نکته اول: اختلاف از جهت تأویل و تفسیر آیات 189
- نکتۀ دوم: اختلاف از جهت ترتیب سور و آیات 191
- اشاره 193
- مصحف فاطمۀ زهرا علیها السلام 193
- نکته سوم: عدم اراده آیات مصطلح 193
- بررسی روایات وارد در رابطه با مصحف فاطمه زهرا علیها السلام 196
- محدَّث بودن ائمّه علیهم السلام 207
- اشاره 207
- امامان علیهم السلام، مؤیَّد به روح 217
- بررسی روایات تحریف در کتب اهل سنت 221
- اشاره 221
- مورد اول: آیه رجم 221
- مورد دوم: تعداد حروف قرآن 224
- مورد سوم: روایت مسند احمد 224
- مورد چهارم: از دست رفتن مقدار زیادی از قرآن 225
- مورد پنجم: تعداد آیات سوره احزاب 225
- مورد ششم: تغییر آیه 56 سوره احزاب 226
- مورد هفتم: حذف سوره ای از قرآن با تعداد آیات برابر سوره توبه 226
- مورد هشتم: کاستی آیات سوره احزاب و توبه 229
- موارد دیگر از تحریف در کتب اهل سنت 233
- اشاره 236
- سخن بلاغی رحمه الله در نقد آیه رجم 236
- نقد روایات تحریف اهل سنت 236
- توجیهات اهل سنت پیرامون روایات تحریف 242
- تجزیه و تحلیل نسخ تلاوت 242
- استدلال اهل سنّت به آیه 106 بقره بر نسخ تلاوت قرآن و نقد آن 246
- دیدگاه علاّمه طباطبایی رحمه الله درباره آیه 106 بقره 253
- استدلال اهل سنّت به آیه 101 نحل بر نسخ تلاوت و نقد آن 255
- نقد دیدگاه علامه طباطبایی رحمه الله 255
- ناسازگاری نسخ تلاوت با قرآن کریم 258
- مخالفت نسخ تلاوت با سنّت پیامبر صلی الله علیه و آله 261
- سخن برخی از اهل سنت درباره بطلان نسخ تلاوت 264
- علّت تعصّب اهل سنّت به مسأله نسخ تلاوت 266
- تحریف قرآن از دیدگاه دانشمندان اصول 267
- علم اجمالی به وقوع تحریف در قرآن کریم 267
- اشاره 267
- دیدگاه آخوند خراسانی رحمه الله 268
- نقد دیدگاه آخوند خراسانی رحمه الله 271
- دیدگاه محقّق اصفهانی رحمه الله 272
- نظر آخوند خراسانی رحمه الله در عدم جریان اصاله الظهور نسبت به آیات الأحکام و اشکال آن 274
- نقد دیدگاه محقّق اصفهانی رحمه الله 275
- نقد محقّق خوئی رحمه الله بر علم اجمالی به تحریف قرآن 277
- چرایی ورود روایات تحریف در مصادر حدیثی 279
- تحلیل دیدگاه محقّق خوئی رحمه الله 279
- تنافی علم اجمالی به تحریف با عدم ذکر آن از سوی امامان علیهم السلام 280
- فهرست منابع و مصادر 282
نمی توان به احادیث چنین کتابی عمل نمود.
2- فضل بن شاذان
فضل بن شاذان رحمه الله متوفّای سال 260 هجری، از دیگر دانشمندانی است که صاحب موقف الرافضه می گوید قائل به تحریف قرآن است. وی دربارۀ فضل بن شاذان چنین نگاشته است:
فهو أیضاً من القائلین بتحریف القرآن، صرّح بذلک فی کتابه الایضاح بقوله «ذکر ما ذهب من القرآن» واستدلّ علی ذلک ببعض الأخبار التی ثبتت عن طریق أهل السنّه ممّا یدلّ علی وقوع النسخ لبعض تلک الآیات من القرآن الکریم تفید ظاهرها سقوط شیء من القرآن ولیس کذلک فی حقیقه الأمر.
وقد تعلّق بتلک الأخبار یعنی تمسّک وجعلها دلیلاً علی صحّه دعواه هذه وهو یری أنّه قد ألزم أهل السنّه بهذا القول حیث یقول: «و رویتم أنّ أبا بکر وعمر جمعا القرآن من أوّله إلی آخره من أفواه الرجال بشهاده الشاهدین وکان الرجل الواحد منهم إذا أتی بآیه سمعها من رسول الله صلی الله علیه و آله لم یقبلا منه، وإذا جاء اثنان بآیه قبلاه وکتباه؛(1)
فضل بن شاذان نیز از قائلین به تحریف قرآن است. وی در کتاب خود «الایضاح» با ذکر عنوان «ذکر ما ذهب من القرآن» - آن چه از قرآن از دست رفته است - به تحریف قرآن تصریح کرده است و با استناد به برخی از اخبار اهل سنت که ظاهر آنها دلالت بر وقوع افتادگی برخی از آیات قرآن دارد، قائل به تحریف
1- (1) . موقف الرافضه، ص 55 و 56.