- مقدمه 1
- تحریف در لغت 4
- پیش گفتار 4
- تحریف در اصطلاح 5
- اشاره 8
- اشاره 8
- اقسام تحریف از نگاه محقّق خوئی رحمه الله 8
- اقوال فریقین در تحریف قرآن کریم 8
- اشاره 9
- قسم اول: تحریف معنوی 9
- نقد قسم اول تحریف (تحریف معنوی) 11
- قسم دوم: نقصان یا زیاده در حروف یا حرکات قرآن 12
- قسم سوم: کم یا زیاد شدن یک یا چند کلمه با تحفّظ بر قرآن 14
- اشاره 14
- نقد آیت الله فاضل لنکرانی قدس سره به دیدگاه محقق خوئی رحمه الله 16
- قسم چهارم: کم و زیاد شدن یک آیه یا سوره با تحفّظ قرآن نازل شده بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 18
- قسم پنجم: تحریف به زیاده در قرآن 20
- قسم ششم: تحریف به نقیصه 21
- اشاره 22
- نسبت دهی اعتقاد امامیه به تحریف قرآن 22
- دیدگاه شیخ صدوق رحمه الله 23
- دیدگاه شیخ مفید رحمه الله 25
- دیدگاه سیّد مرتضی رحمه الله 30
- دیدگاه شیخ طوسی رحمه الله 36
- دیدگاه علاّمه طبرسی رحمه الله 39
- دیدگاه علاّمه حلی رحمه الله 39
- دیدگاه سیّد نورالله تستری رحمه الله 40
- دیدگاه محقّق ثانی رحمه الله 40
- دیدگاه شیخ بهایی رحمه الله 41
- دیدگاه فاضل تونی رحمه الله 42
- دیدگاه مقدّس بغدادی (شیخ محسن اعرجی رحمه الله) 42
- دیدگاه فیض کاشانی رحمه الله 43
- دیدگاه بلاغی رحمه الله 49
- دیدگاه صاحب وسائل رحمه الله 49
- چرایی متهم شدن امامیه به اعتقاد به تحریف 50
- 1- سلیم بن قیس هلالی 55
- اشاره 55
- قائلین به تحریف از علمای امامیه 55
- جایگاه سلیم بن قیس نزد امامیه 61
- دیدگاه امامیه دربارۀ کتاب سلیم 62
- 2- فضل بن شاذان 69
- اشاره 73
- 3- محمّد بن حسن صفّار 73
- 4- فرات کوفی 79
- اعتبار کتاب بصائر الدرجات 79
- 5- محمّد بن مسعود عیّاشی 83
- اشاره 83
- عیاشی از نگاه دانشمندان رجال 83
- بررسی روایات دال بر تحریف در تفسیر عیّاشی 84
- 6- علی بن ابراهیم 89
- 7- شیخ کلینی رحمه الله 92
- اشاره 98
- ادلّه عدم تحریف قرآن 98
- اوّل: آیه نهم سوره حجر 99
- اشاره 99
- دلیل یکم: آیات قرآن 99
- دیدگاه علامه طباطبایی 100
- نقدهای وارد بر دلالت آیۀ نهم سوره حجر 103
- اشاره 133
- دوم: آیات 41 و 42 سوره فصّلت 133
- معنای اجمالی آیات 134
- بیان استدلال 136
- نقد و اشکالات نوری طبرسی رحمه الله بر آیه 139
- نقد معنای ارائه شده از سوی حاجی نوری رحمه الله 151
- دیدگاه حاجی نوری رحمه الله در معنای آیه 151
- بیان یک نکته تفسیری 152
- چگونگی دلالت آیه بر عدم تحریف قرآن 154
- سوم: آیه 32 سوره توبه 154
- اشاره 154
- مناقشه در استدلال به آیه بر عدم تحریف قرآن 155
- دلیل دوم: استدلال به اوصاف قرآن 158
- اشاره 158
- اشاره 159
- دیدگاه علاّمه طباطبایی رحمه الله 159
- صفت یکم: فصاحت و بلاغت قرآن 161
- صفت دوم: عدم تنافی و اختلاف بین آیات قرآن 162
- صفت سوم: عمومیت تحدّی 163
- صفت پنجم: تصریح قرآن به مواردی از فتنه ها و حوادث آینده 165
- صفت چهارم: اصول کلّی حاکم بر نقل سرگذشت انبیاء علیهم السلام 165
- صفت ششم: اتّصاف به اوصافی زیبا و پاکیزه چون نور، صراط و... 166
- صفت هفتم: ذکر الله بودن (بیان صفات والای خداوند و اسماء حسنی) 167
- نقد آیت الله فاضل لنکرانی قدس سره بر دیدگاه علاّمه طباطبایی رحمه الله 170
- اشکال آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) بر نقد آیت الله فاضل رحمه الله 170
- اشکال آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) بر استدلال علامه رحمه الله 171
- نقد دیدگاه آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) 171
- پاسخ اشکال آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) 172
- ادامۀ نقد آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) 173
- پاسخ به نقد آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) 175
- روایات فریقین در تحریف قرآن ومسأله نسخ تلاوت 177
- اشاره 177
- روایات مذکور در کتاب کافی 177
- اشاره 177
- خلاصه و جمع بندی مطالب 185
- نقدی دیگر بر روایات دالّ بر تحریف 186
- بررسی مصحف امیر المومنین علیه السلام 188
- اشاره 188
- نکته اول: اختلاف از جهت تأویل و تفسیر آیات 189
- نکتۀ دوم: اختلاف از جهت ترتیب سور و آیات 191
- مصحف فاطمۀ زهرا علیها السلام 193
- اشاره 193
- نکته سوم: عدم اراده آیات مصطلح 193
- بررسی روایات وارد در رابطه با مصحف فاطمه زهرا علیها السلام 196
- محدَّث بودن ائمّه علیهم السلام 207
- اشاره 207
- امامان علیهم السلام، مؤیَّد به روح 217
- بررسی روایات تحریف در کتب اهل سنت 221
- مورد اول: آیه رجم 221
- اشاره 221
- مورد سوم: روایت مسند احمد 224
- مورد دوم: تعداد حروف قرآن 224
- مورد چهارم: از دست رفتن مقدار زیادی از قرآن 225
- مورد پنجم: تعداد آیات سوره احزاب 225
- مورد هفتم: حذف سوره ای از قرآن با تعداد آیات برابر سوره توبه 226
- مورد ششم: تغییر آیه 56 سوره احزاب 226
- مورد هشتم: کاستی آیات سوره احزاب و توبه 229
- موارد دیگر از تحریف در کتب اهل سنت 233
- سخن بلاغی رحمه الله در نقد آیه رجم 236
- نقد روایات تحریف اهل سنت 236
- اشاره 236
- تجزیه و تحلیل نسخ تلاوت 242
- توجیهات اهل سنت پیرامون روایات تحریف 242
- استدلال اهل سنّت به آیه 106 بقره بر نسخ تلاوت قرآن و نقد آن 246
- دیدگاه علاّمه طباطبایی رحمه الله درباره آیه 106 بقره 253
- استدلال اهل سنّت به آیه 101 نحل بر نسخ تلاوت و نقد آن 255
- نقد دیدگاه علامه طباطبایی رحمه الله 255
- ناسازگاری نسخ تلاوت با قرآن کریم 258
- مخالفت نسخ تلاوت با سنّت پیامبر صلی الله علیه و آله 261
- سخن برخی از اهل سنت درباره بطلان نسخ تلاوت 264
- علّت تعصّب اهل سنّت به مسأله نسخ تلاوت 266
- تحریف قرآن از دیدگاه دانشمندان اصول 267
- علم اجمالی به وقوع تحریف در قرآن کریم 267
- اشاره 267
- دیدگاه آخوند خراسانی رحمه الله 268
- نقد دیدگاه آخوند خراسانی رحمه الله 271
- دیدگاه محقّق اصفهانی رحمه الله 272
- نظر آخوند خراسانی رحمه الله در عدم جریان اصاله الظهور نسبت به آیات الأحکام و اشکال آن 274
- نقد دیدگاه محقّق اصفهانی رحمه الله 275
- نقد محقّق خوئی رحمه الله بر علم اجمالی به تحریف قرآن 277
- چرایی ورود روایات تحریف در مصادر حدیثی 279
- تحلیل دیدگاه محقّق خوئی رحمه الله 279
- تنافی علم اجمالی به تحریف با عدم ذکر آن از سوی امامان علیهم السلام 280
- فهرست منابع و مصادر 282
6- علی بن ابراهیم
علی بن ابراهیم رحمه الله نیز یکی از متهمین قول به تحریف است. وی شیخ و استاد ثقه الاسلام کلینی رحمه الله است و کلینی رحمه الله بیش از هشتاد درصد از روایات خود را از علی بن ابراهیم نقل کرده است. هم چنین تفسیر علی بن ابراهیم قمی از تفاسیر مشهور است. صاحب کتاب موقف الرافضه دربارۀ ایشان می گوید:
وهو أیضاً من أبرز القائلین بتحریف القرآن ومن المکثّرین فیه حیث ملأ تفسیره بالروایات الصریحه فی ذلک کما صرّح هو نفسه بذلک فی مواضع من تفسیره فقد جاء فی مقدّمه تفسیره من قوله فالقرآن منه ناسخ ومنه منسوخ إلی قوله ومنه حرف مکان حرف ومنه علی خلاف ما أنزل الله؛(1)
علی بن ابراهیم نیز از بارزترین قائلین به تحریف قرآن است؛ چرا که کتاب تفسیر خود را با روایاتی که تصریح به تحریف قرآن دارد پُر کرده است؛ خود نیز در چند جای کتابش به تحریف قرآن اشاره کرده است. در مقدمۀ تفسیر او چنین آمده است: «بخشی از قرآن ناسخ است و بخشی منسوخ... - تا آنجا که گوید: - و بخشی از آن واژه ای جای واژه ای است و بخشی از آن بر خلاف آن چیزی است که خدا نازل کرده است.
نویسنده این کتاب در ادامه گوید:
ثمّ شرع فی تفصیل ذلک فقال: «و أما ما هو کان علی خلاف ما أنزل الله فهو قوله کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنّاسِ تَأْمُرُونَ
1- (1) . موقف الرافضه من القرآن، ص 61.