تجوید فرقان صفحه 253

حرکات و سکون، اظهار و ادغام و قلب و اخفا، تفخیم و ترقیق، رعایت تشدیدها، اداء کامل غنّه ها، بیان و تفکیک حروف و کلمات از یکدیگر، رعایت فتح و اماله و از این قبیل در صورت مجاز؛ و وقف بر محل های جایز.(1)

برخی(2) موارد مذکور را حدود و یا «ارکان قرائت تحقیق» برشمرده اند.

آفات قرائت «تحقیق»

افراط و تکلّف در قرائت تحقیق به قول «حمزه کوفی» (ت 156 ه ق) باعث می شود که قرائت، تبدیل به مافوق و بالاتر از قرائت می شود، که آن هم مردود بوده و قرائت به حساب نمی آید.(3)

نمونه هایی از این آفات:

الف- چنان چه جایی که سزاوار سکون محض است از حدّ تحقیق تجاوز شود، متحرّک می گردد.

ب- حرکات از حدّ تحقیق خود بگذرند تبدیل به حروف می شوند.

ج- صفت تکریر در حرف «راء» از حدّ تحقیق بگذرد از آن چند «راء» دیگر ایجاد می شود.

د- نگاه داشتن نون و میم ساکنه (به جهت آوردن غنّه کامل)، بیش از حدّ تحقیق

1- 1. الدراسات الصوتیه عند علماء التجوید، ص 555 و 556؛ به نقل از «أبی عمرودانی» (ت 444 ه ق) و احمد بن ابی عمر (ت بعد 500 ه ق)؛ النشر فی القراءات العشر؛ ابن جزری (ت 833 ه ق)، ج 1، ص205؛ الاتقان فی علوم القران (ترجمه)، سیوطی (ت 911 ه ق)، ج 1، ص 324؛ تجوید جامع (ابراهیم پور فرزیب)، ص 137.
2- 2. احمد بن ابی عمر (ت بعد 500 ه ق)، ر.ک : مأخذ پیشین.
3- 3. ر.ک : النشر فی القراءات العشر، ج 1، ص 205 و 206.