تجوید فرقان صفحه 316

تفاوت همزه و الف

تفاوت همزه و الف(1)

1- همزه به طور حتم از حروف هجای زبان عربی است، ولی حرف الف مورد اختلاف است.
2- حرف الف همیشه ساکن است، لذا در ابتدای کلمه واقع نمی شود؛ ولی همزه این گونه نیست، بلکه در ابتدا، وسط و آخر کلمه می آید.
3- همزه ممکن است به طور مستقل ذکر شود؛ مانند همزه استفهام ( ء )؛ ولی حرف الف همیشه در ضمن کلام می آید.(2)
1- 1. برخی برای « همزه» از نظر دلالت و مفهوم انواعی را ذکر کرده اند از قبیل؛ همزه ندا، تسویه، تعدیه، استفهام،... و همچنین برای « الف » انواعی را بر شمرده اند چون، الف مقلوبه، زائده، الحاقی، تأنیث، تثنیه، ندبه، اشباع،... [ر.ک : موسوعه النحو و الصرف و...، ص 4 - 9؛ پژوهشی در قرآن و فنون قرائت، ص 155]
2- 2. منابعی که در باب «همزه» مورد استفاده قرار گرفته، از «مبحث همزه» در منابع و مآخذ ذیل است: علوم العربیه (جلد اوّل - در علم صرف)؛ صرف ساده؛ موسوعه النحو والصرف و الاعراب؛ تجوید جامع (پور فرزیب)؛ پژوهشی در قرآن و فنون قرائت؛ حلیه القران (سطح2)؛ علم قرائت (کاشانی)؛ پروهشی در رسم المصحف و شیوه های علامت گذاری در قرآن کریم؛ تجوید و آواشناسی، سرّالبیان فی علم القران؛ پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، ص 467؛ الاتقان فی علوم القران (ترجمه)، ج 1، ص 319؛ ج 2، ص 533.