تجوید فرقان صفحه 438

ج _ نکات و استثنائات ادغام

ادغام حروف حلقی

- حروف حلقی فقط ادغام متماثلین دارند؛ مانند: مالِیَهْ هَلَکَ(1) î مالِیَهَّلکَ؛

یُوَجِّهْهُ(2) î یُوَجِّهُّ.

- حروف حلقی در غیر متماثلین ادغام نمی شوند؛ مانند: نَبِّی ءْ عِبادی؛ فَاصْفَحْ عَنْهُم؛

نکته: در این دو مثال «ء، ع» و «ح، ع» ادغام نمی شوند.

- «همزه» و «الف» در هیچ حرفی ادغام نمی شوند و هیچ حرفی هم در آن ها ادغام نمی گردد.(3)

صفت مدّ با ادغام قابل جمع نیست.(4)

- عدم ادغامِ واو مدّی با واو غیر مدّی، مانند: قالُوا وَهُمْ

- عدم ادغامِ یاء مدّی با یاء غیر مدّی، مانند: فی یُوسُفَ

نکته: این دو مورد را نباید حروف متماثلین به شمار آورد.

- حرف لینِ «-َوْ» در واو ادغام می شود؛ مانند: اَوْ وَزَنُوهُم î اَوَّزَنُوهُم؛

عَصَوْا وَکانُواî عَصَوَّ کانُوا.

- حرف لینِ «-َ یْ» در یاء حکم اخیر را دارد؛ لکن در قرآن به صورت «ادغام شده»

1- 1. الحاقه/ 28 و 29. (اظهار هاء سکت نیز جایز است که دراین حالت، سکتهای لطیف اجتناب ناپذیر است).
2- 2. نحل/ 76.
3- 3. سرّ البیان فی علم القران، ص 190.
4- 4. زیرا کشش صوتِ حرف (مُدغَم) مانع از انجام ادغام است.