تجوید فرقان صفحه 522

2- وقف بر پایان سُوَر قرآن، تامّ است، لذا ابتداء به هر سوره، نیز تامّ خواهد بود.
3- هرگاه وقف بر کلمه ای کافی باشد، ابتدای به مابعدش نیز کافی خواهد بود؛

مانند ابتدا به «وَ الَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِما اُنْزِلَ اِلَیکَ»(1)، و نیز ابتدا به آیه بعدش: «اُولئِکَ علی هُدیً مِنْ رَبِّهِم»(2).

4- معمولاً ابتدا کردن به کلمه مابعد وقف حسن و قبیح، غیرجایز است؛ چنان چه در چنین حالتی رأس آیه نباشد، باید قاری برگردد و از جای مناسبی آغاز کند.
5- گاهی وقف قبیح است، ولی ابتداء به مابعد آن حسن است، مانند: وقف بر «اُولئِکَ» در آیات 16 و 86 سوره بقره که قبیح است، امّا ابتدای به کلمه «اَلَّذینَ» که بعد از آن است، حسن است.(3)

علائم وقف

اشاره

علائم وقف، اوّلین بار(4) توسط محمد بن طیفور سجاوندی (ت560 ه.ق) در قالب شش حرف رمزگونه (م، ط، ج، ز، ص، لا) ابداع گردید و بعدها از سوی دیگر دانشمندان نیز بر این نوع علامات افزوده شد،(5) شناخت این علائم برای قاریان قرآن بویژه کسانی که به علم عربی (صرف و نحو،...) و تفسیر آشنایی ندارند و یا این که آشنایی کافی ندارند لازم است، زیرا قاری با تابلو یا راهنما قرار دادن آن ها جاهای مناسب وقف و ابتداء را تا حدود قابل توجّهی خواهد یافت.

1- 1. بقره/ 4.
2- 2. همان/ 5.
3- 3. قواعد وقف و ابتداء در قرائت قرآن کریم، ص 134 و 137. و نیز ر.ک : النشر، 1 / 230؛ الاتقان، 1 / 228 و 229.
4- 4. نیز ر.ک : سابقه علائم وقف .
5- 5. اگرچه بعدها به علائم اِبداعی متأخّرین نیز «رموز سجاوندی» گفته شد.