تجوید فرقان صفحه 546

قرن هشتم

- اسمعیل بن محمّد بن اسمعیل بن فقاعی حموی، حنفی، نحوی، مُجَوِّد (ت 715 ه.ق)، صاحب شرح نونیّه سخاوی(1).

- ابوعبداللّه محمّد بن محمّد بن ابراهیم الشریشی الخراز (ت 718 ه.ق)، کتابی در زمینه تجوید دارند به نام «المقصد شرح نظم ابن بَرّی فی اصوات القران»، (خطّی)(2).

- محمد بن قیصر بن عبداللّه، البغدادی الأصل، مشهور به ماردینی النحوی (ت 721 ه.ق)، کتابی (خطی) از ایشان گزارش گردیده، به نام «الدر النضید فی معرفه التجوید»، قصیده لامیه در 271 بیت که آغاز آن عبارتست از: «بدأتُ بحمدِ اللّه ذی الطّولِ و العلا»(3).

- ابراهیم بن عمر بن ابراهیم الجعبری (ت 732 ه.ق)، در علم تجوید تألیفات متعددی از ایشان گزارش گردیده است که در کتابخانه المتحف بغداد فهرست مصنفات خطی او موجود است. در این فهرست، تألیفات او در علم تجوید به صورت «منظوم» و «منثور» تقسیم بندی شده است که عبارتند از:

الف) تألیفات «منظوم»(4)

1_ عقود الجمعان فی تجوید القران.(5)

1- 1. شرح الواضحه فی تجوید الفاتحه، ص5؛ علوم کتابت، قرائت و تفسیر قرآن، (دکتر رجبعلی مظلومی)، 1/61.
2- 2. المتحف البریطانی، شماره 7533، مشرقیات. دکتر قدوری الحمد می گوید: دشوار است که بگوییم مقصود از نظم ابن برّی در اینجا (متن ابن برّی فی التجوید) که نسخه ای از آن در دارالکتب الوطنیه در تونس، به شماره 277 و کتابخانه الملکیه در برلین، به شماره 1775 موجود است، می باشد. اطلاع از شرح و متن در آگاهی به این امر کمک می کند ولی هم اکنون در دسترس ما نمی باشد. امّا میدانیم که ابن برّی، علی بن محمد بن علی (ت 709 یا 730) است، چنانچه وصفش درنسخه برلین آمده است و او علی بن برّی لغوی نحوی (ت 582 ه.ق) نیست.
3- 3. کتابخانه چستربیتی، شماره 3653/4.
4- 4. الجعبری: الهبات الهنیات فی المصنفات الجعبریات، ورقه 1 ظ.
5- 5. المکتبه الوطنیه بباریس (کتابخانه ملّی پاریس)، به شماره 5937؛ ر.ک : حاجی خلیفه: کشف الظنون، 2/1154.