دانستنیهای کریمه اهل بیت (ع) صفحه 32

همیشه دار المومنین بوده و بسیاری از اکابر و افاضل و مجتهدان شیعه امامیه از آنجا برخاسته اند و انتساب به چنین بلدی اقوی ادلّه صحت عقیده منسوب الیه است. (22)

ظاهراً اسم "قم" نامی است که عرب بر آن شهر اطلاق کرده اند و از روایات استفاده می شود که این نام منشأ دینی دارد و با مناسبات ایمانی و عقیدتی بدین نام موسوم شده است. اینک به این چند روایت توجّه فرمایید:

علّامه مجلسی می فرماید: در روایات شیعه آمده که چون رسول خدا صلّی اللَّه علیه وآله وسلّم به معراج برده شد، ابلیس را دید که در این بقعه و سرزمین جایگزین شده است. رسول خدا به او فرمود: قُمْ یا مَلْعُونْ؛ ای ملعون! برخیز. پس آن سرزمین به قم موسوم گردید. (23)

2- و در روایت پنجم از روایاتی که قبلاً ذکر کردیم، از حضرت هادی علیه السّلام نقل شد که فرمودند: قم را قم نامیدند چون کشتی نوح در داستان طوفان تا به آنجا رسید، ایستاد و متوقف شد.

3- در روایت سیزدهم از روایات سابقه خواندیم که حضرت صادق علیه السّلام به عفّان بصری فرمودند: می دانی چرا قم، بدین نام موسوم شده است؟ او عرض کرد: خدا و رسول او و شما داناترید. حضرت فرموده اند: زیرا اهل قم با قائم آل محمّد صلوات اللَّه علیه اجتماع کرده و با او قیام می نمایند و بر این امر استقامت ورزیده او را یاری می کنند.

اکنون بنابر روایت اول، اسم قم از خطاب رسول خدا به شیطان، که فرمودند: "قم"، گرفته شده و بنابر روایت دوم از قیام گرفته شده و چون کشتی نوح در این سرزمین قائم شد و ایستاد، لذا آن را

قم گفتند و طبق روایت سوم به تناسب حضور مردم قم با قائم آل محمّد و قیام اهل قم با آن حضرت و استقامت آنان، این سرزمین را قم نامیده اند.

البته این وجوه و مناسبات، قابل جمع نیز می باشد؛ یعنی می تواند تمام این وجوه، وجه مناسب نام گذاری این شهر به قم باشد کما اینکه روایت سوم خود متضمن سه وجه مناسبت است که هریک برای نام گذاری کافی بود. یکی حضور مردم قم با حضرت قائم علیه السّلام، دیگری قیام آنان با آن حضرت و سوم استقامت آنان در این راه.

مزایا و خصوصیات و عناوین شهر قم

و اکنون به ذکر مزایا و خصوصیات شهر قم در چارچوب آنچه که از روایات استفاده می شود می پردازیم.