دانستنیهای کریمه اهل بیت (ع) صفحه 94

فرمودند. مردم قم از این جریان آگاه شدند و از دعبل درخواست کردند که آن را به سی هزار درهم به آنان بفروشد و دعبل نپذیرفت. آنان آمدند و راهی را که او عبور می کرد، بستند و به زور آن جبّه را از او گرفتند و به او گفتند: اگر می خواهی این پول را بگیر و اگر نه خودت بهتر می دانی. (76)

او گفت: به خدا سوگند که من از روی رضا و رغبت آن را به شما نخواهم داد و به صورت غصب هم که نفعی از برای شما ندارد و من شکایت شما را به حضرت رضا علیه السّلام خواهم کرد. بالاخره با او مصالحه کردند که سی هزار درهم و یک آستین پیراهن از ناحیه آستر به او بدهند و بر این مطلب توافق کردند و به او دادند و او راضی گردید و دعبل آن آستین پیراهن حضرت رضا علیه السّلام را در کفن خود قرار داد. (77)

و اینک به ذکر اسامی چند نفر از مفاخر و رجال بزرگ علمی و مذهبی قم از قدما و متأخرین می پردازیم و شرح حال مختصری از آنان را ارائه می دهیم.

1- زکریا بن آدم قمی

او از اصحاب حضرت رضا و حضرت جواد علیهماالسّلام است و حضرت رضا علیه السّلام نکاتی راجع به او فرموده اند که حاکی از اوج مقامات علمی و معنوی اوست.

علی بن مسیّب می گوید: "به حضرت رضا علیه السّلام عرض کردم: مسافت من بسیار زیاد و راه من دور است و برایم فراهم نیست که هر زمان بخواهم به حضور شما برسم. بنابراین از چه کسی معالم دین خود را فرا گیرم؟ فرمود: از زکریّا بن آدم قمی که مورد اعتماد بر دین

و دنیاست. علیّ بن مسیّب می گوید: چون به وطن خود بازگشتم به حضور زکریّا بن آدم رسیده و همه مسایلی که مورد نیازم بود از او پرسش کردم. (78)

محمّد بن اسحاق و حسن بن محمد می گویند: "سه ماه بعد از درگذشت زکریّا بن آدم به سوی حج رفتیم، در اثنای راه نامه حضرت رضا علیه السّلام به دستمان رسید و در آن نوشته بودند: یاد جریانی کرده بودید که از قضای الهی در مورد آن مردِ از دنیا رفته - زکریا - صورت گرفت. رحمت خدا بر او باد که در آن روز که به دنیا آمد و روزی که از دنیا رفت و روزی که زنده شده و مبعوث می گردد! پس به حقیقت که او ایام زندگی خود را گذرانید، در حالی که عارف به حق و قایل به آن و صابر بود و مشکلات را به پای حقّ حساب می کرد. به هر چه خدا و رسول واجب گردانیده بود قیام می نمود. رحمت خدا بر او با که درگذشت، در حالی که نقض احکام نکرد و آن را تبدیل ننموده و تغییر نداد. پس خداوند پاداش نیّت او را بدهد و مهمترین آرزوی او را به وی عطا کند." (79)

زکریّا بن آدم خود می گوید: "به حضرت رضا علیه السّلام عرض کردم: من تصمیم دارد که از میان بستگان و خانواده ام بیرون روم. چه آنکه سفها و اهل گناه در آنها زیاد شده اند. حضرت فرمودند: نه این کار را مکن، زیرا بلا به سبب تو از اهلبیت و بستگانت دفع می شود، آن چنان که از اهل بغداد به برکت موسی بن جعفر علیه السّلام دفع بلا می شد." (80)

و در