سلمان فارسی صفحه 14

این علامه محقق - حفظه الله - پیش از ذکر این دو ایراد گفته است : خطیب به این روایت اشکال کرده و شهود را ذکر نکرده است و نیز ابن عساکر و کتاب ((نفس الرحمان )) از شهود ذکری نکرده اند . (35)

پاسخ به این اشکالات

در مورد آنچه خطیب گفته و هم آنچه علامه احمدی ذکر نموده ملاحظاتی وجود دارد . راجع به آنچه خطیب گفته است می گوییم :

1 - این که گفته است : ((نخستین جبهه جهادی که سلمان در آن شرکت کرده خندق بوده

است و این با نوشته شدن قرارداد آزادی او در سال اول هجری منافات دارد)) صحیح ، نیست زیرا :

اولا : ممکن است سلمان در سال اول هجری از بردگی آزاد شده باشد و به سبب وجود عذر و مانعی که احیانا ما از آن بی خبر هستیم در جنگهای پیش از خندق حضور نیافته است .

ثانیا : انعقاد قرارداد آزادی او در سال اول هجری لزوما به معنای دست یافتن او به نعمت آزادی در همان سال نیست چرا که ممکن است در پرداخت مال الکتابه (فدیه ای که باید به مالک سلمان داده می شد) تاءخیر حاصل شده باشد و در نتیجه آزادی او به تعویق افتاده باشد . البته ما پیشتر به دلیل همین قرارداد و ادله دیگر گفتیم که چنین نبوده و سلمان در سال اول هجری از قید بردگی آزاد شده اما می خواهیم به خطیب بگوییم آنچه او گفته است (یعنی منافات بین آزادی سلمان در سال اول هجری با این که اولین جنگ او خندق بوده ) ظاهر و قطعی نیست و آنچنان که او مدعی است به تنهایی و بدون ادله و شواهد دیگر ، نقض و رد حدیث مربوط به قرارداد آزادی سلمان با صرف ادعای ملازمه بین این که نخستین جنگ سلمان خندق بوده و بطلان این حدیث ، صحیح نیست .

ثالثا : بعضی نوشته اند سلمان در غزوه ((بدر)) و ((احد)) نیز حضور داشته است . (36)

و سخن سلیم بن قیس ، ظاهر در این است که سلمان را در شمار ((اهل بدر)) آورده است . (37) و شاید همین (که

سلمان از جمله اهل بدر بوده ) علت این را که عمر برای او پنج هزار درهم (مقرری اهل بدر) مقرر کرد (38)را تفسیر کند و روشن سازد . بعضی سعی کرده اند بگویند مقصود کسانی که گفته اند سلمان در بدر حضور داشته این است که در حال بردگی در بدر حضور داشته و مراد کسانی که می گویند در غزوه خندق و جنگهای پس از آن حضور داشته و در بدر حضور نداشته این است که در حال آزاد بودن در بدر حضور نداشته است . (39)