سلمان فارسی صفحه 27

بسیاری چنین می پندارند که زهد یعنی تحمل محرومیت از نعمتها و رنج بردن از تنگی معیشت به نحوی سخت و طاقت فرسا . اما سلمان فارسی که علم اول و آخر را به دست آورده بود می خواهد خود را بر زهد واقعی تربیت کند و بسازد و به طور حقیقی دل خویشتن از اندیشه دنیا تهی نماید و نمی خواهد نفس خود را اطمینان و آرامش بخشد تا با همه عقل ، فکر ، اعضاء و جوارحش و برای همیشه ، به خدای سبحان روی آورد و هیچ چیز او را از ذات باری تعالی منصرف و مشغول نگرداند . وقتی که مقرری خود را دریافت می کرد هزینه یکسال خود را از آن بر می داشت تا زمان بعدی دریافت مقرری . به او گفته شد : تو با زهد چنین می کنی در حالی که نمی دانی امروز می میری یا فردا!

در جواب گفت : ((چرا همانطور که نگران مرگ من هستید به زنده ماندنم امیدوار نیستید ؟ - ای نادانان - آیا ندانسته اید که اگر انسان معیشت در حد قابل اعتمادی نداشته باشد نفس او از فرمانش سرپیچی می کند اما اگر معیشت او فراهم باشد نفسش اطمینان و آرامش پیدا می کند)) . (77)

نکات و مطالب ذیل از این نص استفاده می شود :

1 - سلمان نمی خواهد حتی برای یکبار به نفس خود مشغول و از خدای سبحان غافل شود .

2 - او از موضع شخص

دانا و روشن بینی که عمیقا و به طور مساوی به درد و درمان می اندیشد و درد را به نحو اساسی و واقعی درمان می کند با خواستها و امیال نفس خود برخورد و رفتار می کند .

3 - ملاحظه می شود که کسانی که به سلمان خرده گرفته اند زهد او و روی گردانیش از دنیا را تصدیق و اذعان کرده اند اما از آن جا که سر و سبب کنار گذاشتن هزینه یکسال را نمی دانسته اند از این کار سلمان شگفت زده و متحیر شده اند .

4 - سلمان معترضان را متوجه خطا و اشتباهشان در طرح معادله ای که دیدگاهشان بر آن مبتنی بوده نموده و بر اساس واقع گرایی و نه با فریب و شعارهای پر زرق و برق ، مبنای فکری آنها را تعدیل کرده است .

نکات و مطالب دیگری را می توان از نص مزبور به دست آورد اما در این مجال پرداختن بدانها را ضروری و لازم ندیده به همین اندازه اکتفا می کنیم و فرصت را به سخن گفتن از جهات و جوانب دیگری از شخصیت و زندگانی این بزرگمرد می دهیم .

نجات سبکباران