فقهای نامدار شیعه صفحه 245

7-تقریراتی از درس میرزا نوشته باقر حیدر

8-ترجمه کتاب معاملات آقا

وحید بهبهانی از فارسی به عربی توسط شیخ حسنعلی تهرانی(میرزا بر این کتاب تعلیقاتی دارد . )

اقدامات و اصلاحات عملی میرزا

امنیت و آسایش زمانی به زوار سامراء سایه گسترد که میرزای شیرازی در آن دیار رحل اقامت افکند . شیعیانی که قصد زیارت آنجا را می نمودند ، به هنگام ورود وخروجشان بسیار ترسان بودند تا مبادا دچار گرفتاری شوند . زمانی که میرزا به سامراءمهاجرت کرد ، سامراء اهمیت خود را دوباره باز یافت و مرکز مهمی برای تحصیل علم ومحل تجمع علمای بزرگ گردید و این امر تا زمان مرگ میرزا هر روز رو به افزایش بود .

میرزا اقدامات عمرانی بسیاری انجام داد . مدرسه ای برای طلاب بنا نهاد که تا هم اکنون به مدرسه میرزا شهرت دارد . مدرسه دیگری نیز در شرق این مدرسه و کنار آن احداث کرد . بر شط سامراء پلی زد تا از چاپیده شدن مردم توسط بلم داران برای عبور مردم ووسایل و چهارپایانشان جلوگیری کند ، ولی بعد از فوت میرزا ، از آنجا که به منافع عده ای سودجو ضرر وارد آمده بود ، پل تخریب شد و به مرور زمان از بین رفت . ازدیگر کارهای میرزا در سامراء ساختن دو حمام ، یکی مردانه و دیگری زنانه بود . ساعتی توسط ایشان خریداری گردید و بر بالای باب قبله نصب شد . در حرم عسکریین(ع)تزئینات و اصلاحاتی صورت گرفت . بازار بزرگی توسط ایشان ساخته شد . حسینیه ای جهت برگزاری مراسم عزاداری امام حسین(ع)به همت ایشان بنا شد . برای بسیاری ازمجاورین سامراء خانه ساخت . فقراء بسیاری از اهل تسنن را انفاق نمود و زندگی آنها را به جریان انداخت . در سال 1311 ه .

ق فتنه ای میان اهالی سامراء و مجاورین برانگیخته شد که به تهدید مجاورین از جانب اهالی انجامید . آتش فتنه از سوی عده ای از جاسوسها و دسیسه چینان که خواهان جنگ میان مسلمین و ایجاد آشوب و تفرقه بین برادران شیعه و سنی بودند ، برپا شد . میرزا با کفایت و تدبیر خویش آتش فتنه راخاموش ساخت و امور مردم به مجرای طبیعی خود بازگشت داد . در اجرای این مهم اجازه دخالت به هیچ کس ، حتی کنسول انگلستان و والی عثمانی بغداد نداد و به آنهاپیغام داد : «مساله به زودی اصلاح خواهد شد و این حادثه کوچک تر از آن است که نیازبه مداخله ماموران حکومتی باشد . »

تحریم تنباکو

یکی از نقاط عطف و مهم تاریخ معاصر ایران ، «تحریم تنباکو»است که سندگویایی بر رهبری روحانیت مبارز و مقاومت و همبستگی مردم متعهد این سرزمین درپاسداری از ارزشهای اسلامی و دفاع از استقلال و آزادگی است . نقش میرزای بزرگ شیرازی(اعلی الله مقامه الشریف)در این حرکت بزرگ ، انکار ناپذیر است . چنانچه امام خمینی(ره)در این باره فرمودند :

«آن مرحوم(میرزای بزرگ رحمه الله علیه)که در سامره تنباکو را تحریم کرد ، برای اینکه ایران را تقریبا در اسارت گرفته بودند ، به واسطه قرار داد تنباکو ، و ایشان یک سطر نوشتند که تنباکو حرام است ، و حتی بستگان خود آن جائر(ناصر الدین شاه)هم و حرمسرای آن جائر ترتیب اثر دادند به آن فتوا ، و قلیانها را شکستند و در بعضی جاهاتنباکوهایی که قیمت آن هم زیاد بود ، در میدان آوردند و آتش زدند و شکست دادند آن قرار داد را ، و لغو شد قرارداد ، و یک چنین چیزی