- سخن ما 1
- پیشگفتار 2
- بخش اوّل : پیشینه های درخشان شهر قم 4
- پیشینه تاریخی شهر قم 4
- هجرت خاندان اشعری به قم 5
- پیشینه فرهنگی ، سیاسی شهر قم 9
- مبارزه بی امان مردم قم با ستمگران 10
- انقلاب فرهنگی ، سیاسی 13
- پیشینه درخشان مذهبی شهر قم 15
- بخش دوم : اجمالی از زندگانی حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام) 23
- اشاره 23
- فاطمه معصومه (علیها السلام) کیست ؟ 26
- سفر مقدّس به شهر مقدّس 26
- از ولادت تا هجرت 26
- غروب مهتاب در شهر ستارگان 27
- مراسم دفن 28
- بخش سوم : فضائل و مناقب حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام) 30
- اشاره 30
- شرافت خانوادگی 30
- عبادت آن حضرت 31
- عالمه و محدِّثه اهلبیت (علیهم السلام) 32
- او معصومه است 33
- کریمه اهلبیت (علیهم السلام) 34
- مقام شفاعت آن حضرت 35
- فضیلت زیارت حضرت 37
- بخش چهارم : روایاتی از حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام) 39
- اشاره 39
- حدیث غدیر و منزلت 41
- مقام و منزلت امام علی (علیه السلام) و شیعیان آن حضرت 42
- حدیث دوستی آل محمّد (علیهم السلام) 42
- قم دیار ابرار 43
- بخش پنجم : کرامات کریمه اهلبیت (علیهم السلام) 44
- کرامات کریمه اهلبیت (علیهم السلام) 44
- کراماتی به نقل از آیه الله العظمی اراکی (رحمه الله) 44
- جلال و جبروت فاطمه زهرا (علیها السلام) 47
- عنایت حضرت به زوّار مرقدش 48
- عنایت حضرت به زائر برادر 49
- شفای طلبه جوان نخجوانی 51
- منبع فیض الهی 52
- شفای مرد نصرانی 53
- شفای مفلوج 54
- شفای پادرد و تقدیر از عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) 55
- نجات گمشده و عنایت به زائرین 56
- ضعف چشم 57
- مبتلای به جنون 57
- دختر لال 58
- مبتلا به سِل 59
- شفای یکی از خدّام حرم 60
- اداء دین و گشایش در زندگی 60
- شفای چشم دختر ده ساله 61
- عطای مخارج میهمانی 62
- حضرت رضا (علیه السلام) مریض را به حرم خواهر می فرستد 63
- نزول رحمت الهی 64
- نسیم رحمت 65
- شربت شفابخش 66
- نورین نیّرین « فاطمه زهرا و فاطمه معصومه (علیهما السلام) » 69
- اشاره 69
- بخش ششم : حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام)در شعر شاعران 69
- دخت خورشید(1) 71
- فاطمه ثانی(1) 72
- حبیبه حقّ(1) 75
- درّ پربهاء(1) 76
- جمال و کمال فاطمی (علیها السلام)(1) 77
- ریحانه رسول(1) 78
- بارگاه رفیع فاطمی(1) 80
- روح ایمان(1) 83
- شافع یوم المعاد(1) 84
- بضعه موسی(1) 85
- گلِ گلشن فاطمی(1) 86
- حریم خدا(1) 88
- نگین قم(1) 89
- لطف بی انتها(1) 90
- اشاره 92
- بخش هفتم : سیر تحوّلات معماری ، هنری آستانه مقدّسه 92
- ( 1 ) گنبد حرم مطهّر 94
- دورنمائی از اماکن متبرّکه بارگاه فاطمی (علیها السلام) 94
- ( 2 ) مرقد مطهّر حضرت 96
- ( 3 ) ایوان های حرم مطهّر 98
- ( 4 ) مناره های صحن عتیق 100
- ( 5 ) مناره های ایوان آینه 101
- ( 6 ) مساجد حرم مطهّر 102
- مسجد بالا سر 102
- مسجد طباطبایی 103
- مسجد اعظم 105
- انگیزه تأسیس مسجد 105
- تاریخ تأسیس 106
- مشکلات 106
- مشخصات ساختمانی مسجد 107
- استفاده بهینه از مسجد اعظم توسط آستانه مقدّسه 109
- صحن نو « اتابکی » 110
- ( 7 ) صحن های حرم مطهّر 110
- صحن عتیق « قدیم » 111
- متن زیارتنامه با سند 114
- پی نوشتها 116
- ترجمه زیارتنامه 116
در این صحن قبور علما و شهدایی « همانند شهید بزرگ انقلاب مشروطه آیه الله شیخ فضل الله نوری و شهید آیه الله مفتّح و عالم
بزرگ شیعه مرحوم قطب راوندی قرار گرفته ، و بر زائرین تربت پاک فاطمه معصومه(علیها السلام)است که از زیارت این فدائیان راه ولایت و امامت غافل نباشند .
صحن عتیق « قدیم »
صحن عتیق « واقع در شمال روضه مبارکه » اوّلین بنایی است که بر قبّه مبارکه افزوده شد .
این صحن را سه ایوان زیبا فراگرفته است . ایوانی با عظمت در جنوب که همان ایوان طلا « ورودی صحن به روضه مطهّره » می باشد و ایوانی در شمال که ورودی فیضیّه به صحن را تشکیل می دهد و ایوانی در غرب که ورودی مسجداعظم به صحن است . و در شرق دالان ورودی صحن عتیق به صحن نو واقع است . این صحن در عین کوچک بودنش بخاطر داشتن ایوان های مجلّل و حجرات متعدّد اطراف آن از زیبایی خاصی برخوردار است .
این صحن و ایوان های اطراف آن را « شاه بیگی بیگم » دختر شاه اسماعیل صفوی در سال 925ه . ق بنا نمود .(1)
این بود دورنمایی از آثار هنری ، معماری آستانه مقدّسه حضرت معصومه(علیها السلام) و بر هنرمندان اسلامی است که از نزدیک زیبایی های هنری نهفته در این بنای رفیع را به نظاره بنشینند و آفرینندگان آن را تحسین نمایند .
پاورقی
1 گنجینه آثار قم ، ج1 ، ص510 .
بخش هشتم : زیارتنامه حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام)
یکی از واژه های مقدّس و آشنای در قاموس شیعه ، واژه زیارت است و از جمله آداب و برنامه های دینی که به آن بسیار سفارش شده است رفتن به زیارت تربت پاک و مشاهد شریفه اهل بیت(علیهم السلام) و فرزندان بزرگوار آنهاست
. ائمّه اطهار(علیهم السلام) در روایات و احادیث ، پیروانخود را بر این امر مهمّ تشویق و تحریص فرمودند و اجر و پاداش فراوانی برای آن بیان کرده اند .
چنانچه درباره زیارت امام حسین(علیه السلام) ، امام صادق(علیه السلام) می فرماید : «زیارت آن حضرت برابر است با هزار حج و عمره»(1) . و حضرت رضا(علیه السلام)درباره زیارت خود فرمود : «هرکس مرا با معرفت زیارت کند من از او شفاعت خواهم کرد»(2) . و امام جواد(علیه السلام) فرمود : « مَنْ زارَ قَبْرَ عَمَّتِی بِقُمْ فَلَهُ الْجَنَّهُ »(3) : « کسی که قبر عمه ام « فاطمه معصومه(علیها السلام) » را ، در قم زیارت کند سزاوار بهشت خواهد بود » .
پاورقی
1 بحار ، ج101 ، ص43 .
2 همان ، ج102 ، ص33 .
3 همان ، ج102 ، ص265 .