- سخن ما 1
- پیشگفتار 2
- بخش اوّل : پیشینه های درخشان شهر قم 4
- پیشینه تاریخی شهر قم 4
- هجرت خاندان اشعری به قم 5
- پیشینه فرهنگی ، سیاسی شهر قم 9
- مبارزه بی امان مردم قم با ستمگران 10
- انقلاب فرهنگی ، سیاسی 13
- پیشینه درخشان مذهبی شهر قم 15
- اشاره 23
- بخش دوم : اجمالی از زندگانی حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام) 23
- سفر مقدّس به شهر مقدّس 26
- فاطمه معصومه (علیها السلام) کیست ؟ 26
- از ولادت تا هجرت 26
- غروب مهتاب در شهر ستارگان 27
- مراسم دفن 28
- بخش سوم : فضائل و مناقب حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام) 30
- اشاره 30
- شرافت خانوادگی 30
- عبادت آن حضرت 31
- عالمه و محدِّثه اهلبیت (علیهم السلام) 32
- او معصومه است 33
- کریمه اهلبیت (علیهم السلام) 34
- مقام شفاعت آن حضرت 35
- فضیلت زیارت حضرت 37
- بخش چهارم : روایاتی از حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام) 39
- اشاره 39
- حدیث غدیر و منزلت 41
- مقام و منزلت امام علی (علیه السلام) و شیعیان آن حضرت 42
- حدیث دوستی آل محمّد (علیهم السلام) 42
- قم دیار ابرار 43
- بخش پنجم : کرامات کریمه اهلبیت (علیهم السلام) 44
- کراماتی به نقل از آیه الله العظمی اراکی (رحمه الله) 44
- کرامات کریمه اهلبیت (علیهم السلام) 44
- جلال و جبروت فاطمه زهرا (علیها السلام) 47
- عنایت حضرت به زوّار مرقدش 48
- عنایت حضرت به زائر برادر 49
- شفای طلبه جوان نخجوانی 51
- منبع فیض الهی 52
- شفای مرد نصرانی 53
- شفای مفلوج 54
- شفای پادرد و تقدیر از عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) 55
- نجات گمشده و عنایت به زائرین 56
- ضعف چشم 57
- مبتلای به جنون 57
- دختر لال 58
- مبتلا به سِل 59
- شفای یکی از خدّام حرم 60
- اداء دین و گشایش در زندگی 60
- شفای چشم دختر ده ساله 61
- عطای مخارج میهمانی 62
- حضرت رضا (علیه السلام) مریض را به حرم خواهر می فرستد 63
- نزول رحمت الهی 64
- نسیم رحمت 65
- شربت شفابخش 66
- اشاره 69
- نورین نیّرین « فاطمه زهرا و فاطمه معصومه (علیهما السلام) » 69
- بخش ششم : حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام)در شعر شاعران 69
- دخت خورشید(1) 71
- فاطمه ثانی(1) 72
- حبیبه حقّ(1) 75
- درّ پربهاء(1) 76
- جمال و کمال فاطمی (علیها السلام)(1) 77
- ریحانه رسول(1) 78
- بارگاه رفیع فاطمی(1) 80
- روح ایمان(1) 83
- شافع یوم المعاد(1) 84
- بضعه موسی(1) 85
- گلِ گلشن فاطمی(1) 86
- حریم خدا(1) 88
- نگین قم(1) 89
- لطف بی انتها(1) 90
- اشاره 92
- بخش هفتم : سیر تحوّلات معماری ، هنری آستانه مقدّسه 92
- ( 1 ) گنبد حرم مطهّر 94
- دورنمائی از اماکن متبرّکه بارگاه فاطمی (علیها السلام) 94
- ( 2 ) مرقد مطهّر حضرت 96
- ( 3 ) ایوان های حرم مطهّر 98
- ( 4 ) مناره های صحن عتیق 100
- ( 5 ) مناره های ایوان آینه 101
- مسجد بالا سر 102
- ( 6 ) مساجد حرم مطهّر 102
- مسجد طباطبایی 103
- مسجد اعظم 105
- انگیزه تأسیس مسجد 105
- تاریخ تأسیس 106
- مشکلات 106
- مشخصات ساختمانی مسجد 107
- استفاده بهینه از مسجد اعظم توسط آستانه مقدّسه 109
- ( 7 ) صحن های حرم مطهّر 110
- صحن نو « اتابکی » 110
- صحن عتیق « قدیم » 111
- متن زیارتنامه با سند 114
- پی نوشتها 116
- ترجمه زیارتنامه 116
بنابر این شهر قم هم ، مانند شهر نجف و کربلا و مشهد مقدّس از شهرهای نوظهور اسلامی است که موجبات موجودیّت آن را باید در جهات مذهبی ، سیاسی جستجو کرد .(1)
هجرت خاندان اشعری به قم
قم از بناهای اسلامی است که با ورود اعراب اشعری(2) به این سرزمین و سکونت در آن و ساختن خانه ها و پیوستن حصارهای موجود بهم ، در سال 83ه . ق(3) موجودیّت یافت و نام قم بر آن نهاده شد .
در این جا لازم است در خصوص مهاجرت اعراب اشعری به این سرزمین توضیح بیشتری داده شود :
« خاندان اشعری » به خاطر ناسازگاری با « حجّاج » حاکم کوفه و کشته شدن یکی از افراد برجسته آن خانواده و احساس ناامنی ، جلاء وطن نمودند و به سوی ایران حرکت کردند ; در مسیر حرکت خود به نهاوند رسیدند و عدّه ای از آنها در اثر
ابتلای به وبا از دنیا رفتند ، به همین جهت از آنجا حرکت کردند و به تدریج راهپیمایی نموده تا به سرزمین قم رسیدند .
پاورقی
1 گنجینه آثار قم ، عباس فیض ، ج1 ، ص70 .
2 این قبیله در آغاز بعثت رسولخدا(صلی الله علیه وآله وسلم) از یمن به مدینه هجرت کردند و به آن حضرت ایمان آوردند و بزرگ آنها « مالک بن عامر بن هانی » است که در جنگ قادسیه از خود رشادتها نشان داد و ایشان جدّ عبدالله و احوص می باشد که آن دو از بنیانگذاران شهر قم به عنوان پایگاه شیعه بودند . « گنجینه آثار قم ، ج1 ، ص137 » .
3 معجم البلدان ، ج4 ، ص397 .