- پیشگفتار 1
- نگاهی به تاریخ قم 3
- مقدّمه 6
- بخش یک: شهر قم از لحاظ وضع تاریخی قبل از اسلام 7
- اشاره 7
- وجه تسمیه قم 9
- قم در قرن اوّل هجری و قبل از ورود اشعریین 10
- ورود و سکونت اشعریان در ناحیه «کوم» 11
- اشعریان کیستند؟ 11
- پیمان نامه و میثاق اشعریان با ساکنین سرزمین«کوم» و روابط آنها در ابتدای امر 16
- سرانجام روابط اشعریان و ایرانیان تیره می گردد 17
- آبادانی شهر قم و وضع اجتماعی اشعریان و مردم دیگر شهر 19
- ورود حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام) و دیگر علویان به شهر قم 26
- موقعیت شهر قم و اقتصاد کشاورزی و صنعتی آن 30
- بخش دوّم 31
- « الف »1 32
- « الف »2 38
- « الف »3 44
- « الف »4 50
- « الف »5 57
- « الف »6 64
- « الف »7 72
- « الف »8 78
- « ب » 87
- « پ » 88
- « ت » 89
- « ج » 93
- « چ » 96
- « ح » 96
- قسمت اول 96
- قسمت دوم 102
- قسمت سوم 108
- قسمت چهارم 114
- قسمت پنجم 122
- قسمت ششم 126
- قسمت اول 128
- « خ » 128
- قسمت دوم 131
- « د » 134
- « ذ » 135
- « ر » 136
- « ز » 142
- « س » 145
- « ش » 153
- « ص » 158
- « ع » 165
- قسمت اول 165
- قسمت دوم 171
- قسمت سوم 177
- قسمت چهارم 184
- قسمت پنجم 190
- قسمت پنجم 200
- قسمت ششم 206
- « غ » 208
- « ف » 212
- « ق » 214
- « ل » 221
- « م » 221
- قسمت اول 221
- قسمت دوم 229
- قسمت سوم 238
- قسمت چهارم 249
- قسمت پنجم 256
- قسمت ششم 262
- قسمت هفتم 268
- قسمت هشتم 275
- قسمت نهم 285
- قسمت دهم 292
- قسمت یازدهم 303
- « ن » 308
- « و » 310
- « ی » 312
- « ه_ » 312
- پی نوشتها 313
پیشگفتار
الحمد لله الّذی جعل النظر فی اخبار من غبر من اعظم العبر والصلاه والسلام علی صفوه الصفوه من البشر وعلی الأئمّه الاثنی عشر (علیهم السلام).
تاریخ پر افتخار و غرورانگیز کشور اسلامی ما ایران روشنگر این حقیقت است که قم یکی از مراکز مهم تشیع بوده، و در تطور تاریخ اسلام نقش مؤثری داشته، و از دیرباز این شهر مقدّس مورد عنایت ائمّه اطهار (علیهم السلام) بوده است. در فضیلت آن و مردمش روایات فراوانی در مجامیع روایی وجود دارد(1).
قم پس از ظهور اسلام یکی از بزرگترین مراکز علمی است. برای نمونه در یکی از ادوار تاریخی، 1200 محدّث در آن می زیسته(2)، و در برههای دیگر از زمان 500 مجتهد در آن زندگی می کرده است(3).
پاورقی
1_ افزون بر کتب روایی، پژوهشگران ما در فضیلت قم کتابهای فراوانی نوشته اند از جمله: «فضل قم والکوفه» از ابو القاسم سعد بن عبد الله اشعری قمی; «رساله فی فضل قم و شرفها ومناقبها ومفاخرها» از أمیر منشی; «فضائل قم» از مولا محمّد علی بن احمد قراچه داغی انصاری. (الذریعه 16/263 و271 و272).
2_ تذکره مشایخ قم، ص4.
3_ تذکره مشایخ قم، ص5.
و در زمان علی بن بابویه قمی دویست هزار محدّث در این شهر وجود داشته است(1).