خاطراتی از صالحان صفحه 211

مشروطیت یا دام گسترده استعمار

مردم از استبداد حکومت های سلسله قاجار که اوّلین آنها آغا محمّدخان قاجار و آخرین آنها احمدشاه بود به تنگ آمده بودند. خصوصاً عیاشی های ناصرالدین شاه و ایاب و ذهاب وی به اروپا (و همچنین قرارداد تنباکو با دولت انگلستان) مردم مسلمان و شیعه ایران را نسبت به حکومت قاجار حساس نموده و نتیجه این حساسیت منجر به قتل ناصرالدین شاه به تحریک سیّد جمال الدین اسدآبادی به دست میرزا رضای کرمانی یکی از هواداران ایشان شد. از این موقعیت زمانی دولت استعمارگر انگلستان سوء استفاده نموده، به عنوان مقدمه استعمار و استثمار دولت ایران با تطمیع گروهی از سردمداران مزدور رژیم خائن قاجار بذر مشروطیت را در افکار ساده مردم پاشید. مردمی که از ظلم و ستم حکومت سلاطین قاجار، به جان آمده بودند قانون مشروطه را به ناچار پذیرفتند. غافل از آنکه در پس این پرده، دولت انگلستان با نقشه استعماری خود و با طرح قانون مشروطیت اراده نموده هستی ملّت ایران که منابع طبیعی خدادادی است به چپاول و یغما ببرد. امّا غافل از دید واقع گرا و تیزبین علمای مذهب تشیّع که در رأس آنها در آن زمان مرحوم شهید و مجاهد آیت اللَّه حاج شیخ فضل اللَّه نوری بود، او علم مخالفت با مشروطه را تحت مشروطه عنوان مشروعه به اهتزاز