خورشید شرق صفحه 17

عمده این است که انسان خود را در معرض نور الهی قرار دهد تا یخ های زمستانی وجودش ذوب گردد و جوانه های وجودش بشکفد و شکوفه های جانش به عالم ملکوت لبخند زند. میوه تا در معرض نور نباشد، نرسد و تا نرسد محبوب نگردد و تا محبوب نگردد مطلوب نشود و انسان هم همین گونه است. البتّه کسی در معرض نور الهی قرار می گیرد که در وسط میدان مبارزه با نَفْس حاضر شود و امام از نوجوانی قهرمان این میدان بود.

امام از همان ابتدا فهمیده بود که تهذیب نفس اوّلین قدم حرکت اوست و تا حجاب های نفس پاره نشود حرکت شبانه داریم. او دریافته بود که ما چاره ای جز تحقق هدف انبیا که تهذیب و تزکیه نفس است نداریم و مبارزه با نفس از اهمیت به سزایی برخوردار است زیرا نفس انسان یک جهنّمی است که شعار زیاده خواهی اش همواره بلند است.

محاسبه نفس اساس تهذیب نفس است. آدمی تا محاسبه نفس نکند عیوب خود را نداند و تا عیوب خود را نداند درصدد اصلاح برنیاید و تا درصدد اصلاح برنیاید اصلاح نشود و تا اصلاح نشود به مقام بلند تهذیب نفس از آلودگی ها نرسد. انسان در اثر تهذیب نفس ساخته و پرداخته می شود، صیقل می یابد و از هرگونه کجی مصون می گردد. امام خمینی به خاطر تهذیب نفسی که داشت خیمه جان خود را محل امن و تفرّج گاه فرشتگان ساخت. از همین رو در بالاترین موقعیت حکومتی قرار گرفت و کم ترین آسیبی از مقام ندید. در حالی که مقام، خطرناک و در موارد فراوانی هلاک کننده است. موج کشش های دنیوی و مظاهر فریبنده آن بدون شک هر

انسانی را به خاک مذلّت می کشاند مگر این که به مقام تهذیب نفس راه یافته باشد.

4 - عشق به خدا

امام خمینی چراغی بود که شعله عشق او همواره در آن زبانه می کشید. از نشانه های عشق که فراموشی و ندیدن غیرِ معشوق و فداکاری در راه اوست از همه حرکات و سخنان او آشکار بود. او همواره از خدا می گفت و به خدا می اندیشید و در راه او حرکت می کرد و محو جمال او شده بود. امام به خوبی می دانست که کسی که عاشق حقّ نیست زنده نیست و کسی که همواره به یاد خدا نیست عاشق نیست.

دلی کز عشق خالی شد فسرده است گرش صد جان بود بی عشق مرده است امام از نوجوانی دل را سوی حقّ پرواز داد و تمام اشتغال خود را در ذکر الهی قرار داد. بدین معنا که دلش را جز با خدا با کس دیگری همراه نکرد و این سنّت الهی است که هر کس این گونه باشد خداوند او را عاشق خود خواهد کرد. چه این که رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود: خداوند می فرماید:

«وقتی اشتغال به ذکر من بر بنده ام غلبه کند، خواسته و لذّتش را در ذکر خودم قرار می دهم، وقتی خواسته و لذّتش را در ذکر خودم قرار دادم عاشق من می شود و من هم عاشق او می شوم، وقتی عاشق او شدم و عاشق من گردید حجاب را از بین خود و او بر می دارم و همواره این را بر او غالب می گردانم، آنگاه زمانی که مردم غفلت می کنند غفلت نخواهد کرد».(33)

امام خمینی عاشق و معشوق خدا بود، قلب او ظرف محبت حقّ بود آن هم محبّتی شدید که

همواره او را در جذبه الهی نگاه داشته بود. او آنچنان به مقام بلند «اشدُّ حباً للَّه» بار یافت که حتی یک شب هم خواب بر عشق او غلبه نکرد و یک روز هم در سرسپردگی به معشوق کوتاهی نکرد هیو لحظه ای شعله عشق، در وجودش فروکش نکرد. او در اوج انقلاب و سیاست و فشردگی امور کشور که هر کس را از خود غافل می کند باز هم از جمال معشوق و سرسپردگی خود می گفت چه این که در سروده خود آورده است.