ترجمه رسم الخط مصحف‌ صفحه 209

فقط یک تلفظ و نطق معین نوشته شده هر چند که به خاطر نداشتن نقطه و اعراب احتمال بیش از یک قرائت را می‌دهد. بنابراین سخن، چنین تفسیری در تحلیل بعضی از ویژگیهای رسم از نظر ما اساس مطلوبی ندارد، بلکه این نظریه با نظریه‌ای که اختلاف رسم را مربوط به اختلاف معانی می‌دانست، چندان فرقی از لحاظ سستی پایه ندارد.

5. رسم عثمانی بر اساس حکمتی است که با مرگ کاتبان آن از بین رفته است‌

5. رسم عثمانی بر اساس حکمتی است که با مرگ کاتبان آن از بین رفته است

در کنار نظریه‌های گوناگون در بررسی ویژگیهای رسم عثمانی خود را در این عصر در مقابل پژوهشگری «1» می‌بینیم که تمام آنچه را که در تفسیر وجوه مختلف رسم گفته شده طرد می‌کند و در عین حال قبول دارد که این وجوه به خاطر حکمتی بوده که صحابه آن را می‌دانستند ولی به دست ما نرسیده است. می‌گوید: «2» دانشمندان تحلیلهای گوناگونی برای بعضی از کلمات رسم عثمانی ذکر کرده‌اند، ولی این تحلیلات چیزی جز برای انس گرفتن و اشاره کردن نیست، زیرا که آنها بعد از انقراض صحابه ساخته شده‌اند و آنها مصحف را به خاطر حکمتی با این رسم نوشته‌اند که ما آن را نمی‌دانیم و به علتهای نحوی یا صرفی که پس از آنها به وجود آمده، نگاه نکرده‌اند. سپس می‌گوید: «3» خلاصه این که این تحلیلات که علما درباره حذف و زیادت بعضی از کلمات قرآن ذکر کرده‌اند، ما را از چیزی بی‌نیاز نمی‌کند و حقیقت این است که این رسم به همین صورت از صحابه که قرآن کریم را نوشته‌اند به دست ما رسیده و سرّ آن بر کسی مکشوف نشده است و خداوند علام الغیوب است. سپس این نویسنده با اظهار یأس از رسیدن به وجه این رسم، اضافه می‌کند: «4» جز صحابه که قرآن را به دستور عثمان نوشتند، چه کسی می‌تواند ما را به علت این اختلاف در رسم مصحف عثمانی رهبری کند؟ و این هم در صورتی ممکن است که آنها از قبرهای خود بیرون بیایند! هر چند که ما با این نویسنده در این مورد که بسیاری از تحلیلهایی که برای رسم گفته‌اند

__________________________________________________
(1) او استاد شیخ محمد طاهر الکردی المکی خطاط است، صاحب کتاب «تاریخ الخط العربی» و کتاب «تاریخ القرآن».
(2) بنگرید به: تاریخ القرآن، ص 175.
(3) همان مصدر، ص 179.
(4) همان مصدر، ص 6- 5 و این معنا را در ص 105 و 134 نیز مشاهده فرمایید.