ترجمه رسم الخط مصحف‌ صفحه 218

خواهد داد. «1»

علاوه بر آن، کاتب هر اندازه هم اصول کتابت تقلیدی را بداند، باز هم در تردید خواهد بود که آیا به شکل تقلیدی و موروثی هجای کلمات ملتزم شود که گاهی نمایانگر تلفظ کامل کلمه نیست، و یا تلفظ کلماتی را که می‌شنود در نظر بگیرد که گاهی با اصول جاری در کتابت مغایرت دارد؟

همه این عوامل در پیدایش صورتهای هجایی متعدد برای کلمات سهم دارند، بخصوص در کتابتی مانند کتابت عربی که همواره در جستجوی شکل کاملی برای نشان دادن تمام اصوات خود می‌باشد.

3. مقیاس قرار ندادن قواعد هجایی که دانشمندان علوم عربی وضع کرده‌اند برای رسم عثمانی‌

یکی از انتقادهایی که بر کلام دانشمندان پیشین می‌توان کرد این است که آنها در آغاز مطلب اشاره می‌کنند به اینکه قواعد رسم عثمانی به طور کلی با قواعد هجایی مطابقت دارد ولی بعضی از ظواهر آن از این قواعد خارج است، در حالی که در بررسی قضیه این یک روش معکوس به نظر می‌رسد، زیرا رسم عثمانی چیزی جز یک نمونه واقعی از کتابت عربی در عصر نسخه برداری مصاحف نیست و مردم در یک زمان طولانی همواره مطابق آن رسم می‌نوشته‌اند، تا اینکه رغبت دانشمندان علوم عربی بر آسان کردن قواعد کتابت آنها را وادار ساخت که قواعد رسم عثمانی را پس از این استعمال گسترده با اصول صرفی و قیاسهای نحوی خود، یکی کنند، و البته قواعد رسم عثمانی پایه اصلی قواعد هجای عربی که علما وضع کرده‌اند، قرار داشت. و منطقی نیست و از روش علمی صحیح دور است که پدیده‌های رسم عثمانی را با اصول و قواعدی که بعدها به وجود آمده و مبتنی بر آن بوده است، مقایسه نماییم.