ترجمه رسم الخط مصحف‌ صفحه 278

دیگر با حذف آن آمده است و مردم آن زمان آنچنان درک و جربزه‌ای نداشتند که از اصول کتابت خارج شوند، بلکه این طریقه‌ای بود که هنگام نسخه‌برداری مصاحف عثمانی واقعیت کتابت بر آن قرار داشت.

ب: تفسیر درست این پدیده‌

ب: تفسیر درست این پدیده

مطلبی را که در تفسیر و توجیه پدیده اثبات و یا حذف علامت فتحه بلند وسطی در رسم عثمانی بیان خواهیم کرد، نقشهای مکتوب مربوط به دوره قبل از رسم عثمانی و یا معاصر آن و یا بعد از آن، تأیید می‌کند، زیرا که این نقوش روشی را که کاتبان مصحف عثمانی در نشان دادن فتحه بلند وسطی به کار برده‌اند، بخوبی روشن می‌سازد و ما این مطلب را در فصل مقدماتی بیان کردیم. همچنین روش رسم کلماتی که در نقود و سکه‌های اسلامی و یا پارچه‌های عربی که قدیمی‌ترین آنها به اواخر قرن اوّل هجری بر می‌گردد، آمده و در آنها فتحه بلند وسطی وجود دارد، مطلب بالا را تأیید می‌کند، زیرا می‌بینیم که در آنها فتحه وسطی در دهها مورد که اثبات الف در آنها مهمل گذاشته شده، حذف گردیده است «1».

همچنین ما آثاری از این پدیده را در هجای جدید ملاحظه می‌کنیم، کلماتی را می‌بینیم که مردم ضرورتی بر تغییر هجای آن ندیده‌اند و یا شکل آنها به همان صورت قدیم باقی مانده و علامت الف در آنها داخل نشده و در طول سالیان دراز به همان صورت اولی باقی مانده، مانند: (اللّه، اللهم، اله، هذا، هذه، هذان، هؤلاء، اولئک، لکن) و مانند آنها.

شک ندارم که مردمی که در عصر نسخه برداری مصاحف و سالهای بعد از آن زندگی می‌کردند در مقابل این پدیده هیچ گونه غرابتی احساس می‌کردند، زیرا که این همان روشی بود که به آن عادت کرده بودند و این برنامه آنها در کتابت الفاظ بود. این پدیده پس از نسلهای اولی اسلامی، مورد تأمل و تعجّب قرار گرفته است و این هنگامی بود که به کارگیری کتابت افزایش یافته بود و نیاز به یادگیری لغت عربی از طرف همه مسلمانان آشکار شده بود در این زمان بود. که سلیقه و روش قدیمی که یک نفر عرب، متن نگاشته