ترجمه رسم الخط مصحف‌ صفحه 323

واقع می‌شود، هم در حال فتحه و هم در حال کسره و هم در حال ضمه، به صورت الف نوشته می‌شود، مانند: امروا و آمرت و قد جئت شیئا امرا) و برای همین است چنین روشی را اتخاذ کرده‌اند. می‌گوید: در مصحف عبد اللّه، کلمه (شیئا) را هم در حال رفع و هم در حال جرّ با الف دیدم و دیدم که (یستهزؤن) به صورت (یستهزأون) نوشته شده بود و قاعده همین است ولی در بیشتر کتابها به صورت اوّل می‌نویسند».

روش دوم‌

روش دیگر برای نشان دادن همزه در کتابت عربی، نوشتن آن به صورت تخفیف است که به لهجه کسانی که همزه را نمی‌خوانند مربوط می‌شود. اساسا عربها درباره همزه دو روش دارند: بعضی از آنها همزه را می‌خوانند (که به آن تحقیق گفته می‌شود) و بعضیها همزه را نمی‌خوانند (که به آن تسهیل گفته می‌شود). همزه در حال تسهیل به حرف دیگری تبدیل نمی‌شود و چیزی از ویژگیهای آن باقی نمی‌ماند بلکه بکلی ساقط می‌شود، زیرا که همزه یا همزه کامل است و با تطببیق دو وتر صوتی و نگهداری هوا و رها کردن دفعی آن و سپس باز شدن دو وتر حاصل می‌شود، که هوا به صورت ناگهانی و با صدای انفجاری خارج می‌شود، به این صدا همزه گفته می‌شود، و یا اینکه چنین وضعی پیش نمی‌آید، یعنی دو وتر به هم تطبیق نمی‌کنند بلکه هوا از آنها عبور می‌کند بی آنکه حالت همزه به وجود بیاید که در این حالت به جای همزه یکی از حرکتهای بلند یا صدایی از حروف لین را خواهیم داشت، و گاهی صدای خفیف غیر واضحی شنیده می‌شود و آن همان صدایی است که دانشمندان علوم عربی آن را «همزه بین بین» نامیده‌اند، و گاهی همزه ساقط می‌شود بی آنکه چیزی جانشین آن شود.

تعریف طبیعت صدایی که جانشین همزه در حال سقوط آن طبق لهجه اهل تخفیف می‌شود، مربوط به نوع حرکتی است که در حرف قبل از همزه و یا در خود همزه وجود دارد و از ملاقات حرکت همزه با حرکت حرف قبلی گاهی حرکت بلند و یا حرف لین حاصل می‌شود و یا به حرکت ما قبل طول داده می‌شود که باز حرکت بلندی حاصل