ترجمه رسم الخط مصحف‌ صفحه 331

نوشته می‌شود و اگر به سبب نقل و یا ادغام و یا غیر آن حذف گردد که حذف شده است مگر اینکه در اوّل کلمه باشد که در این صورت همیشه به صورت الف نوشته می‌شود.» در این صورت انتظار بر این است که جانشین همزه که واو و یای ضعیف هستند و حالت بین بین دارند و با واو و یاء نوشته شوند و این اساس قاعده در رسم عثمانی است.

نوشتن علامت جایگزین همزه وسطی به صورت یاء

الف: همزه تخفیف داده شده (بین بین) در حالتهای زیر به صورت یاء رسم می‌شود:

1. فتحه+ همزه+ کسره.

در این حالت همزه به صورت یای ضعیف (بین بین) ادا می‌شود و به شکل یاء نوشته می‌شود. مثالها: (لئن- لیطمئنّ- تطمئنّ- مطمئنّة- مطمئنّین- حینئذ- یومئذ- یئس- یئسوا- یئسن) و مانند آنها.

2. کسره+ همزه+ کسره.

در این حالت نیز به صورت یای ضعیف ادا می‌شود و به شکل یاء نوشته می‌شود.

مثالها: (بارئکم- یومئذ) و مانند آنها.

در حالتی که کسره بعد از همزه یک کسره بلند باشد، مانند: (الصبئین- خسئین- المستهزءین- الخاطئین- متکئین) تخفیف همزه به پیدایش یای ضعیفی منجر می‌گردد و یا همزه همراه با کسره قبلی ساقط می‌شود و کسره بلند بعد از همزه به حرف صامت پیش از همزه متصل می‌شود. ابو جعفر چنین قرائت کرده و در بعضی از موارد نافع و عبد الرحمن بن همز الاعرج با او مشارکت نموده‌اند «1» و در هر دو حالت تنها یک یاء رسم می‌شود، چون یای ضعیف در علامت با کسره بلند مشترک است و برای این دو، تنها یک علامت نوشته می‌شود تا دو شکل متفق در یک جا نوشته نشود، ولی در حالت دوم تنها کسره بلند وجود دارد که با علامت یاء نوشته می‌شود.

3. ضمه+ همزه+ کسره.

یای ضعیفی ادا می‌شود و به شکل یاء نوشته می‌شود. مثالها: (سئل- سئلت- سئلوا).