ترجمه رسم الخط مصحف‌ صفحه 350

تسهیل دارند و اینکه آنها همزه‌های وسطی شده‌اند. ولی بعضی دیگر معتقدند که در این موارد باید همزه آشکار شود چون آنها همزه‌های ابتدایی هستند؛ و هر دو روش خوب است و هر دو روایت شده‌اند.

می‌توانیم خصوصیات مربوط به رسم همزه‌هایی را که بر خلاف قواعد پیشین رسم شده، چه آنها که در اوّل کلمه است و چه آنها که در وسط یا آخر کلمه است، در دو باب بررسی کنیم: اوّل رسم همزه آغازین که به سبب اتصال به حروف زاید و یا به سبب تلفظ در یک کلام متصل، تبدیل به همزه میانی شده است. دوم رسم همزه پایانی که به سبب اتصال به ضمایر و یا به سبب تلفظ آن در یک کلام متصل تبدیل به همزه میانی شده است.

الف: رسم همزه آغازین که تبدیل به همزه میانی شده، به صورت الف و واو

همزه آغازین دو جور رسم شده: گاهی با الف و واو و گاهی در بعضی از موارد با الف و یاء رسم شده است. بعضی از آنها در حال اتصال حروف زاید به همزه و بعضی دیگر در حال تلفظ در یک کلام متصل می‌باشد.

از مثالهای همزه‌ای که در اصل آغازین بوده ولی به سبب اتصال به حروف زاید، میانی شده و با الف و واو نوشته شده، کلمه (ساوریکم) می‌باشد که در دو مورد آمده است: اوّل در سوره اعراف (7/ 145) «سأوریکم دار الفاسقین». دوم در سوره انبیاء (21/ 37) (ساوریکم آیتی). این کلمه در هر دو مورد با واو پس از الف رسم شده، ولی در اثبات واو پس از الف در کلمه لَأُصَلِّبَنَّکُمْ در سوره طه (20/ 71) و در سوره شعراء (26/ 49) اختلاف شده است. «1» همزه در (سأوریکم) پیش از دخول سین استقبال، با الف رسم شده بود چون این همزه به خاطر وقوع در اوّل کلمه به صورت آشکار خوانده می‌شد، وقتی سین بر سر آن داخل شد، همزه در حکم متوسط قرار گرفت و به همین جهت مانند همزه میانی مضمومی که پس از فتحه باشد، تخفیف یافت و واو ضعیفی که در تلفظ واضح است جایگزین آن گردید. ولی رسم کلمه به اصل تلفظ کلمه پیش از دخول سین که همان حالت تحقیق است اشاره می‌کند و مهمل گذاشتن صورت هجایی قدیمی کلمه و اثبات صورت