ترجمه رسم الخط مصحف‌ صفحه 551

مبحث چهارم رسم مصحف در عصر چاپ‌

اختراع دستگاه چاپ باعث شد که تعداد بی‌شماری از قرآنهای متحد الشکل در دنیا منتشر شود. با اینکه صنعت چاپ اثر نامحدودی در تسهیل انتشار مصاحف داشت، تأثیر قابل ملاحظه‌ای در شکل عمومی و طریقه کتابت قرآن به جای نگذاشت چون رسم مصحف از زمانهای پیش در تمام جنبه‌های مربوط به لفظ به کمال خود رسیده بود و این از زمانی انجام یافت که خلیل بن احمد علامتهای حرکات و غیر حرکات را وضع نمود و کاتبان مصاحف پس از اندک مدتی روش او را به کار گرفتند، هر چند که بعضی از آنها در طی چند قرن، بخصوص در بلاد مغرب اسلامی در تردید بودند به گونه‌ای که راههای استخدام این روش را در مبحث پیش گفتیم. نقطه نظرهای گوناگون در نوع خط و طریقه ضبط مصاحف، در دو روش تبلور یافت: روش اول روش اهل مشرق بوده که نماینده آن مصحف این بواب است که در سال 391 هجری آن را نوشت و نمونه برجسته‌ای در این روش به شمار می‌رود. در این روش بیشتر علامتهایی که خلیل وضع کرده و کاتبان و اهل لغت آن را به کار برده‌اند، استعمال شده است. روش دوم روشی است که در خط مغربی به