ترجمه رسم الخط مصحف‌ صفحه 563

مبحث اول تاریخ قرائتها در سه قرن نخستین‌

اشاره

شناخت درست تاریخ قرائتها و بیان رابطه آنها با رسم عثمانی، اقتضا می‌کند که به عصر اول دعوت اسلامی باز گردیم، زمانی که پیامبر خدا برای نخستین بار وحی آسمانی را دریافت نمود: اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ* خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ عَلَقٍ* اقْرَأْ وَ رَبُّکَ الْأَکْرَمُ* الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ* عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ (علق 96/ 1- 5) و در این باره تحقیق کنیم که پیامبر اسلام (ص) قرآن را چگونه بر مردم تلاوت می‌کرد و این دستور الهی را چگونه عمل می‌کرد که فرمود: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ (مائده 5/ 67) «1» سپس ببینیم که صحابه قرآن را چگونه می‌خواندند و نسلهای بعدی را تا عهد خلافت را شدین و بعد از آن به چه نوع قرائتی وادار می‌کردند تا وقتی که انتخاب قرائتهای مختلف که با نامهای معینی همراه است، صورت پذیرفت، مانند قرائتهای هفتگانه و غیر آنها.