ترجمه رسم الخط مصحف‌ صفحه 580

اولا: درستی سند یا ثبوت روایت و نقل:

اولا: درستی سند یا ثبوت روایت و نقل:

منظور از این ضابطه آن است که قرائت از یک یا چند نفر از صحابه که از پیامبر (ص) شنیده و خدمت او قرائت کرده‌اند «1»، روایت شده باشد و ثبوت روایت با صحت اسناد مهمترین چیزی است که دانشمندان، صحت قرائت را به آن مربوط دانسته‌اند. بنابراین باید قبل از هر چیزی نقل ثابت شود، سپس به وجود شرایط دیگر توجه شود «2». و نقل مطلب با سندهای آن یکی از ویژگیهای خوب این امت و سنت نیکویی از سنتهاست «3»، و لذا در قرائت باید رویارویی و سماع صورت گیرد «4». پس اگر شخصی (شاطبیه) «5» را مثلا حفظ کند حق ندارد قرائتی را که در آن است قرائت کند مگر اینکه از طریق مشافهه و شنیدن از کسی که او هم از این طریق یاد گرفته و همین طور ... یاد گرفته باشد، زیرا که در قرائتها چیزهایی وجود دارد که جز با مشافهه و سماع نمی‌توان آن را دریافت «6». و از همین جاست که بینیم دانی در مقدمه کتاب بزرگ خود «جامع البیان فی القراءات السبع المشهورة) میان اخذ قرائت از طریق تلاوت و مشافهه و اخذ آن از طریق روایت کردن از کتابها (و نه مشافهه) فرق می‌گذارد و می‌گوید «7»: «و بیان کردم قرائت هر یک از پیشوایان قرائت را با روایت از کسی که قرائت را از او از راه تلاوت اخذ کرده و حروف را از او حکایت نموده است، نه روایت کسی را که آن قرائت را از روی کتابها و صحیفه نقل کرده، زیرا که کتابها و صحیفه‌ها احاطه‌ای به حروف روشن ندارند و الفاظ مخفی را ادا نمی‌کنند ولی تلاوت محیط به اینهاست و آن را ادا می‌کند.»

همواره در کتب قرائات و طبقات قراء میان اخذ قرائت با مشافهه و اخذ آن از روی کتاب فرق گذاشته شده و در کتاب «غایة النهایة فی طبقات القراء» تألیف ابن الجزری، این عبارتها

__________________________________________________
(1) بنگرید به: ابن الجزری: النشر، ج 1، ص 13.
(2) سیوطی: الاتقان، ج 1، ص 213.
(3) قسطلانی: ج 1، ص 173.
(4) ابن الجزری: النّشر، ج 2، ص 358.
(5) و آن نظم ابو محمد قاسم بن فیّره شاطبی (متوفی 590 ه) است که کتاب التیسیر ابو عمرو دانی را به نظم در آورده است.
(6) قسطلانی: ج 1، ص 171.

(7). جامع البیان، برگ 2 أ.