ترجمه رسم الخط مصحف‌ صفحه 591

(متوفی 78 ه) خوانده است. می‌گوید: سلیمان گفت: ابو جعفر به من خبر داد که او قرآن را برای عبد اللّه بن عیاش نگه می‌داشت و قرآن را از او اخذ کرده بود. می‌گوید: ابو جعفر به من خبر داد که قرآن را در مسجد رسول اللّه پیش از واقعه حرّه می‌خواند و واقعه حرّه در سال شصت و سه اتفاق افتاد.

اسماعیل می‌گوید: قرآن را بر شیبة بن نصاح (متوفی 130 یا 138 ه) غلام ام سلمه خواندم. می‌گوید: از پیشوای اهل مدینه در قرائت بود و قدیمی بود. اسماعیل می‌گوید:

سلیمان بن مسلم بن جماز به من خبر داد که شیبه به او خبر داده که او را در کودکی پیش‌ام سلمه بردند، او دست خود را بر سر او کشید و او را تبرک کرد. اسماعیل می‌گوید: شیبه که از دنیا رفت قرائت او را ترک کردم و با قرائت نافع بن عبد الرحمن بن ابی نعیم خواندم».

اینها نمونه‌های خوبی هستند که به ما نشان می‌دهند که چگونه قاریان علاقه داشتند که مصادر قرائت خود و سند آن را بیان کنند. کسی که در کتابهای مربوط به طبقات القراء نگاه می‌کند می‌بیند که مؤلفان آنها بر شیوخی که قرائت را از آنها اخذ کرده‌اند و بر طریقه اخذ قرائت و کسی که قرائت از او اخذ شده، تصریح می‌کنند و انسان همواره می‌تواند مصادر قرائت هر قاری را دنبال کند تا برسد به گروهی از صحابه که آنها از پیامبر اخذ کرده‌اند. مثلا ابو عمرو بن علاء قرائت را از هیجده نفر از ائمه تابعین اخذ کرده که قرائت آنها به یازده نفر از صحابه می‌رسد که آنها نیز در میان اصحاب پیامبر از قطبهای قرائت بودند و به آن اشتغال داشتند و در میان قرّاء سبعه کسی از لحاظ کثرت شیوخ به او نمی‌رسد «1».

ثانیا: موافقت با خط مصحف‌

ثانیا: موافقت با خط مصحف

موافقت قرائت با هجای کلمات در مصاحف عثمانی، معیار و ضابطه‌ای برای قبول آن قرائت و صحت نقل و روایت می‌باشد همان‌گونه که در آغاز این فصل به آن اشاره شد.

موافقت با خط مصحف یکی از ارکان قرائت است. هر قرائتی که نقل آن صحیحی باشد، از نظر مقدار دلالت خط بر آن ارزیابی می‌شود، اگر با خط مصحف موافق باشد خوانده می‌شود و نقل آن نیز صحیح است و اگر با خط مصحف موافق نباشد، آن یک قرائت شاذ