تاریخ و ذوالقرنین جلد 2 صفحه 230

ذکر ترتیب نقوش صف سلام حضرت اعلی در محل چشمه علی واقعه در خاک ری بر سنگ و اظهار حقیقت مکنونات خاطر شاهنشاه فلک اورنگ و تحریر قطعه تاریخ زاده از طبع با فرهنگ

سلاطین سابق را از پیشدادیان تا زمان بعثت، بلکه بعد از بعثت نیز قانون این بوده که نفوس خویش را در امکنه متفاوته بر وضع مختلفه بر سنگ نقش می بسته اند و نقاشان با صنعت و حجّاران سنمّار صفت از فرط نیرنگ سازی، رونق کارخانه مانی را می شکسته اند؛ چنان که نقوش عمارت تخت جمشید در بلوک خفرک و مرودشت فارس و بعضی نقوش دیگر در بلوکات مملکت مزبور، اعمّ از کازرون و دارابجرد و جهرم و قیر و کارزین و غیره و همچنین در ممالک عراق و خوزستان بر ثبوت این مدعا، دلیلی است واضح و برهانی است لایح. شاهنشاه صاحبقران خواست مثل سایر، سلاطین از خود آثاری در روزگار به یادگار بگذارد و نقشی از کرده سلاطین سلف بردارد.

در عرض راه دار الخلافه و بقعه مقدّسه شاهزاده عبد العظیم، چشمه ای است معروف به چشمه علی (1) که رودی موجود از وسط کوه کوچکی برمی آید و در آن صحرا جاری می شود. محوطه وسیعی دارد که قابل و لایق این عمل است. استادان چابک دست نقاش و سنگتراش را امر فرمود که در یک ضلع از اضلاع آن محوطه برابر جنوب صف سلام سرکار اقدس و ملک زادگان مقدّس را منقوش و منقور سازند و با جهدی کامل به مراتب سحرسازی پردازند.

عبد الله خان اصفهانی نقّاش باشی و معمارباشی که در صنایع مهندسی و نقاشی، ثانی سنمّار و مانی است، به انجام این خدمت کمر همّت بربست و از وسط سال ماضی تا اوایل این سال نیکومآل، این صنعت را جلوه بروز داده، از توّجه خاطر همایون اعلی بر قلّه جبل افتخار و اعتبار برنشست. به این بنده مدحت گزار امر شد که قطعه تاریخیه.