تاریخ و ذوالقرنین جلد 2 صفحه 263

فصل 4 : آخرین سفر فتحعلی شاه و پایان کار او

بخش 1 ذکر بواعث حرکت به اصفهان و ورود شاهزادگان و اوضاع اتفاقیه در آن اوان

یکی از جمله بواعث حرکت موکب ظفرمیثاق به سمت عراق این که، از قرار نگارش، در سالی که جماعت الوار بختیاری مستحفظ قلعه عباس آباد نخجوان بودند، در نگاهداری آن حصن متین بی اهتمامی نمودند. به سعایت احسان خان نخجوانی نمک به حرام، قلعه مزبوره به دست روسیه بدفرجام افتاد و دست زمانه ابواب فتنه بزرگ برگشاد. شاهنشاه صاحبقران سیاست طایفه بختیاری را پیشنهاد خاطر همایون فرمود و موازی دو هزار نفر نوکر ایشان را که برابری با ده هزار می کردند، اخراج نمود. چون خانوار نوکر مزبور در دار الخلافه طهران و بلوکات آن به گروگان بودند، بعد از اخراج شدن نوکر، گروگان مزبوره را نیز بیرون نمودند. چون دست آن نوکر از مداخل نوکری پاره و خانوارهای ایشان نیز از دار الخلافه آواره شد، بنابر آن بدون واهمه و تشویش بنا را به راهزنی و دزدی گذاشتند و همّت قاصر بر سدّ طرق و شوارع گماشتند. در مدّت چهار پنج سال، از مال عابرین و تجّار صاحب مایه و پایه گشتند و بینوایان آن قوم از فرط مکنت و ثروت از قارون گذشتند. صاحب اختیاران ولایات عراق به غرض یکدیگر اهتمام در انتظام این کار نمی کردند و چون طوایف هفت لنگ و چهارلنگ و سرلک و غیره را مجزّی کرده بودند و هر طایفه [ای] را به دست یکی از شاهزادگان سپرده، لهذا هیچ یک از غرض یکدیگر سر به این امر فرود نمی آوردند.

محمّد تقی خان ولد علی خان کنورسی، که از جمله معتبرین آن جماعت و سردفتر