تاریخ و ذوالقرنین جلد 2 صفحه 321

بیاید مرآن روز کای بخت بینم خود امثال اویست و او رفته بالا

بود کی که بینم تاجش به تارک جهان را چنین شد ز یزدان تمنّا

به خردی بود بر ز بهمن تنومندبه طفلی بود به ز رستم توانا

دوپایش دو فرّخ ستون زیر کوهی که جسمش چو کوه است سنگین و والا

به دولت کند فخر زین نام میمون بلی ز آسمان گشته نازل مرا اسما

به پا گشته در این جهان دولت اوبه نکبت بدل دولت جمله اعدا

به تاریخ او خاوری خود رقم زدمحمد علی میرزا دولتش پا (1)

چهارم: نوّاب محمد قلی میرزا الملقب به ملک آرا

خاقان مغفور را دویّمین اولاد ذکور است و در سنه یک هزّار و دویست و سه در قصبه معموره (نوا) زینت بخش عالم ظهور. والده معظمه اش، صبیه مرضیه محمد خان قاجار قوانلو و همشیره امیرکبیر نظام الدوله العلیّه سلیمان خان سردار است و در سن دوازده سالگی برحسب امر خاقان مغفرت مدار در مازندران بهشت آثار صاحب اختیار.

ملک زاده ای است ملک خصال و در حوصله و بردباری سرآمد اقران و امثال. ولایات مازندران و استرآباد از یم شحنه احتسابش قرین امنیت و راحت بود و اهالی آن مرز و بلاد از فیض دست انتصافش همنشین راحت و استراحت. مجادلات او با طوایف ضالّه ترکمانیه در السنه و افواه مشهور است و درین روزنامچه همایون نیز مذکور. از فرط معمّریت و معقولیّت، در آخر حال خاقان مغفرت مآلش ابوی مقام خطاب می فرمود و از وفور کدخدامنشی و دقت در امور، در اخذ اجناس ملزمی رعیّت، حتی گوسفند و بره و مرغ و تخم مرغ، به کیل و وزن عمل می نمود. جمیع شاهزادگانش همت بر احترام می گماشتند و او را در هر حالت بر خود مقدم می داشتند.

در تذکار اشعار پهلوی متخلّص به خسروی است. تاریخی در مآثر دولت قاهره در دست دارد. اگر فرصت اتمام یابد، به غایت مطلوب و بی نهایت مرغوب خواهد افتاد.

مولف را قطعه [ای] مشعر بر تاریخ ولادت او از طبع تراوید و یادگار را درین مقام ثبتت.