تاریخ و ذوالقرنین جلد 2 صفحه 325

[528] ششم: نوّاب حسن علی میرزا الملقب

میرزا الملقب به شجاع السلطنه البهیّه (1)

برادر کهتر صلبی و بطنی نوّاب فرمانفرمای مرقوم است و ذکر مآثرش درین دفتر ذو المفاخر مذکور و معلوم. در مرحله شجاعت به غایت بی باک بود و در قبول عامه مشهور سمک تا سمّاک. در ولایات دار الخلافه طهران و مملکت خراسان و یزد و کرمان و بسطام متدرّجا فرمانفرما بود و از فرط غلوّ در تقاضای مسند ریاست، در فرمانروایی هیچ یک از ولایات دوامی نمی نمود. چون عندلیب آشفته از عشق گل، هر لحظه از شاخی به شاخی می پرید و به مضمون این کلام رطب اللسان می گردید.

فرد:

نوبت به من افتاد بگویید که دوران آرایشی از نو بدهد مسند جم را چون همواره از عشق سروقدان سهی اندام قراری نداشت، روزگارش مسند سروری (2) را مستقر و برقرار نگذاشت و در حضور خلق به ایشان از روی مهربانی می نگریست، ولی در غیاب به ریزه خوانی و بذله دانی می زیست. وقتی، به هوای خودسری بدون اذن و اجازه صاحبقران عرصه سروری، از دار الامان کرمان به دار العباده یزد تاختن آورد. نوّاب ولیعهد جنّت مهد برحسب فرمان خسرو عهد او را از یزد و کرمان آواره کرد و بعد از رحلت خاقان مغفور، دو دیده نازنین را بر سر کار خودسری نهاد و در دار الارشاد اردبیل در گوشه محبس خوار و ذلیل افتاد. روزگاری دراز با منش الفتی زیاد بود، ولی غایبانه باز به رفتار عادی خود سلوک می نمود. اگر روزگار غدار وفا نماید، تفصیل این احوالات او در تاریخ جدید- انشاء [اللّه] المجید- ذکر خواهد شد.

فرد:

ور بمردیم عذر ما را بپذیرای بسا آرزو که خاک شده

هفتم: نوّاب محمد ولی میرزا

فرد:

عاجزم در ثنای او عاجزآه اگر این چنین بمانم آه ی)