تاریخ و ذوالقرنین جلد 2 صفحه 337

پس از قضیه خاقان مغفرت بنیادفتاد نخل جهان شاه میرزا از بیخ

ز مرگ کور جهان شد ز زندگی روشن کجا دلا اثر توبناست با زرنیخ

فغان ز کینه آبای چرخ چون مهرش بود به دیده ابنای روزگاران سیخ

چه شاهزاده جهانی ز مردی و وقارکه مردمیش بُدی بهر مردمان توبیخ

هزار حیف از آن زیب بخش تخت شهی که بود جاهش بر دیده عدو گلمیخ

به هیچ چیز جهان عاقبت ثباتی نه که زهر دور ز تریاک و شهد از بطّیخ

چو رفت خاوری آن شاهزاده از دنیابرفت حیف جهانشاه از میان تاریخ (1)

نوزدهم: نوّاب الله ویردی

میرزا (2)

از بطن بنی اسرائیلیه ارومیه و عاقبت متوسل به دولت رومیه. آزاده سروی بود از گلستان دولت شاهنشاهی و تابنده ماهی بر اوج خلافت ظل اللهی. بدون شائبه اغراق، از فرط صباحت و ملاحت، غازه رخسار جهان بود و لعل شکرینش طعنه زن لعل بدخشان. وقتی بر بتخاله لب میگون زلولی انداخته در جرگ شاهزادگان به ذکر این معنی پرداخته بود که: هلاک زلو (3) معروف است که از نمک است و مرا به تجربه حاصل که این حرف ادعایی [است] لاطائل.

بی شک این بنده بلاتامل سرود که: ز اول لب مبارک شارب آب حیوان است و چنین حیوانی بالبدیهه زنده جاویدان.

سعدی:

وجود هرکه نظر می کنم ز جان و جسدمرکب است و تو از پای تا به سر جانی طبعش در نظم اشعار دری، خالی از ملاحتی نَه و مشتاقان کویش را بی ملاحظه مهر رویش استراحتی نَه. چندی برحسب امر خاقانی در ولایت بسطام به حکمرانیو)

1- . این قطعه در تذکره خاوری نیامده است.
2- . تولد: بیست و هشتم رمضان المبارک 1216 (اکسیر التواریخ، ص 210).
3- . ملی: (زو)