تاریخ و ذوالقرنین جلد 2 صفحه 347

چهل و چهارم: نوّاب سلطان محمد میرزا

الملقب به سیف الدوله (1)

نور دیده دولت و نور حدیقه شوکت عندلیب گلستان شاهنشاهی و شمع شبستان حضرت ظل اللهی. از بطن مرضیّه نوّاب خورشید احتجاب تاج الدوله العلیه طاوس خانم مستوره اصفهانیه است که محبوبه پسندیده خاقان جهان بوده. شاهزاده معزی الیه به سبب اصفهانیت والده معظمه، مدتی در آن دیار حکمرانی نمود. شاهزاده ای است سخی الطبع و زکی الضمیر و در مراحل جذب قلوب و دلربایی خلق بی نظیر. در ایّام اختیار آن ولایت، عامه چاکران دربار از احسان متواتره انعام متکاثره او پیوسته بهره یاب بودند و او را ثانی قاآن بل قاآن را ثانی او خطاب می نمودند. در خدمت صاحبقران اعظم از اکثر برادران معظّم مقدم می نشست و به سبب این مرتبت، خار حسرت در قلب اهل غیرت می شکست. میلش به ارباب کمال بسیار است و در نظم اشعار آبدارش نیز شوق بی شمار. قبل از ایالت اصفهان در حضور شاهنشاه صاحبقران راوی اشعار من بود و غزلیات حقیر را به طرزی خاص در پیشگاه حضور همایون عرض می نمود. زیاده از اندازه تصوّر، عیّاش است و از کثرت سخاوت معروف به عدم عقل معاش. (2)

عمارات احداثی او در اصفهان ناسخ عمارات سلاطین صفویه است، خاصه خلوت سرپوشیده اش که احسن از جمیع عمارات احداثی در دولت علیّه.

چهل و پنجم: نوّاب فرخ سیر

میرزا (3)

برادر بطنی و صلبی نوّاب سیف الدوله سلطان محمد میرزاست و در حسن ملاحت و طرز صباحت در میان همگنان ممتاز و یکتا. در حقیقت طاوسی است که از انبوهی موی چیزی مقوّس بر فرق افراشته و زلف مشکینش از کثرت مخلب و چنگال شاهباز فرخ فالی است که پای بر عرش گذاشته است. چندی در دیار همدان حکمرانی می کرد تا بعد از رحلت خاقان مغفور به دار الخلافه آمده از خدمت درگاه فلک جاه نامد.

1- . تولد: ششم ذی قعده 1228 (همان، ص 223)؛ بیست و ششم جمادی الاوّل 1228 (ناسخ التواریخ).
2- . تذکره خاوری:+ (فرد: زر از بهر خوردن بود ای پسربرای نهادن چه سنگ و چه زر)
3- . تولد: محرّم 1238 (اکسیر التواریخ، ص 227)؛ تذکره خاوری و اکسیر التواریخ (نیر الدوله) را ذکر نموده اند.