سیری در اندیشه دفاعی حضرت امام خمینی(ره) صفحه 170

3 - به دعوت مردم کوفه از مدینه حرکت کرد و زمانی از خیانت مردم کوفه باخبر شد که در محاصره‌ی سپاه یزید بن معاویه قرار داشت؛ راه گریز را از هر سو به رویش بستند و در جنگی نابرابر او را به شهادت رساندند.

4 - علت قیام امام حسین «علیه‌السلام» بیعت خواستن یزید از ایشان بود. اگر یزید بر بیعت خود پافشاری نمی‌کرد، سید الشهداء هرگز از مدینه خارج نمی‌شد و به زندگی عادی خود ادامه می‌داد.

بدیهی است انتخاب هر یک از فلسفه‌های یاد شده به عنوان محور قیام عاشورا اگر چه بعدی از قضیه را روشن می‌کند؛ اما دهها سؤال را پیش روی انسان قرار می‌دهد که پاسخ به آنها، جز تطویل توجیهات، حاصل دیگری را در پی نخواهد داشت.

نظر حضرت امام خمینی درباره‌ی نهضت عاشورا

امام راحل (ره)معتقد است که سید الشهدا برای عمل به تکلیف قیام کرده است و مبنای این نظریه، با جامعیت ولایت سازگاری دارد؛ زیرا که در فصل نخست معروض داشته‌ایم که اولا ولایت احاطه‌ی کلی به همه‌ی موجودات و اعیان ممکنات دارد. ثانیا هر چه که اقتضای استعداد آنهاست، به آنها می‌دهد. دقیقا همین قاعده در عالم خاکی نیز حاکم است؛ یعنی، ولایت به دلیل جامعیت و احاطه‌ی کلی بر همه چیز، هم اقتضای حکومت می‌کند و هم اقتضای هدایت و اگر استعداد افراد جامعه، پذیرای جهل و شرارت باشد، در آن صورت شأن ولایت از باب جامعیت و احاطت، هم اقتضای جهاد می‌کند و هم اقتضای شهادت.

بنابراین، آنچه که از دیدگاه، به عنوان هدف خاص قیام عاشورا مطرح می‌شود، به نوعی در حوزه‌ی ولایت محفوظ و منظورند؛ لذا در بعد سیاسی و اجتماعی، «عمل به تکلیف» بهترین تعریف برای قیام امام حسین «علیه‌السلام» و زیباترین ظهور برای منطق ولایت است؛ یعنی، اگر مردم خواهان حکومت هستند، تکلیف امام حسین «علیه‌السلام» آن است که حاکم باشد و اگر استدعای مردم بیعت است، بر امام تکلیف می‌گردد که به سوی بیعت‌کنندگان حرکت کند. اگر استعداد مردم اقتضای جهل و ظلم و فساد است، تکلیف امام آن است که علیه ظلم و فساد به مبارزه برخیزد و بالاخره اگر اقتضای حال خلق، خونریزی است، تکلیف امام آن است که شهادت را