سیری در اندیشه دفاعی حضرت امام خمینی(ره) صفحه 189

داشتیم؛ به همه‌ی ملت ما» [305] .

اصولا هر انقلابی که پیام و هدفش فراتر از امیال مادی باشد و دفاع از کرامت ذاتی انسان را محور مبارزه قرار دهد، قطعا در تمامی مراحلش، هجوم سیل‌آسا و عاشقانه‌ی مردم را با خود همراه خواهد داشت. رمز فراگیری عاشورا، که همه ملت ما را در انعکاس خود مستغرق نمود و امام راحل (ره)با همه‌ی وجودش، فریاد زنده نگهداشتن آن را سر داد، احاطه‌ی معنوی و ارزشی آن، در تمامی زوایای هستی است؛ بشر هویت گمشده‌ی خود را در آن پیدا می‌کند و عزت و کرامت خویش را رهین حماسه‌ای می‌بیند که برای نجات او از اسارت خودپرستی و جهل و آلودگیهای زور و فریب، خلعت خونین بر اندام ولی زمان و مکان و قطب‌الکونین می‌پوشاند تا صداقت اسلام را به اصالت انسانیت ثابت کند. امام راحل (ره)چه زیبا فرمود:

«حرف سید الشهدا حرف روز است. همیشه حرف روز است. / همیشه / حرف روز را سید الشهدا آورده، دست ماها داده.» [306] .

قیام عاشورا، استراتژی هشت سال دفاع مقدس

امام راحل (ره)که در عصر خویش بالوراثه مظهر ولایت بوده است، در سیره‌ی نظری و عملی خویش، همان گونه که شؤون ولایت او اقتضا می‌کرد، عمل نمود و از سال 1341 رسما مبارزه خود را با استکبار جهانی و سردمداران داخلی او آغاز کرد. در حالی که مصلحت‌اندیشان، برای سکوت یا گریز از سلک جهادگران، توجیهات رنگارنگ می‌بافتند، درخشش حماسه‌ی علوی در وجود مبارکش به حدی بود که دشمنان را، در اوج قدرت، به ترس و دلهره دچار کرد. او که همانند جد بزرگوارش، خود را برای تشکیل حکومت اسلامی و نیز برای شهادت آماده کرده بود. عمل به تکلیف را، که دستورالعملی از قیام عاشورا بود، اساس حرکت و مبارزه خود قرار داد و با همین نگرش، مردم خداجو را به صحنه‌های مبارزه کشاند و در مقابل چشمان خیره‌ی ابرقدرتها رژیم تا بن دندان مسلح ستمشاهی را سرنگون ساخت.

ایشان در جنگ تحمیلی نیز، که توطئه‌ی استکبار جهانی به سرکردگی امریکا علیه امت مظلوم ایران بود، قیام عاشورا و اقتدا به امام حسین «علیه‌السلام» را سرلوحه‌ی کار

خویش قرار داد و در اقتدای ملت سلحشور ایران به قیام عاشورا را فرمود:

«ملت ما، از طفل شش ماهه تا پیرمرد هشتاد ساله را در راه خدا فدا کرد، و این اقتدا به بزرگمرد و تاریخ، حضرت سید الشهدا «علیه‌السلام» است.» [307] .

پرچمها و پیشانی‌بندها و نوحه‌ها و گریه‌ها و تمام اقدامات رزمندگان ما در طول هشت سال دفاع مقدس، نماد گویایی از این حقیقت است که نیروهای رزمنده ما در جنگ و شهادت، به امام حسین «علیه‌السلام» و یاران فداکارش اقتدا نمودند.

امام خمینی (ره) همانند سید الشهدا «علیه‌السلام»، عمل به تکلیف در برابر تجاوزگران و ظالمان را، محور دفاعی تلقی کرده، نتیجه‌گیری را فرع بر آن دانسته‌اند. ولی پس از قبول قطعنامه، وقتی امام راحل (ره) متوجه شدند فرصت‌طلبانی که حاضر نبودند حتی دستی از دور بر آتش جنگ بگیرند. زمزمه‌های مأیوس کننده‌ای را از حاصل هشت سال دفاع مقدس سر داده‌اند، با صراحت تمام فرمودند:

«ما در جنگ، برای یک لحظه هم نادم و پشیمان از عملکرد خود نیستیم. راستی مگر فراموش کرده‌ایم که ما برای ادای تکلیف جنگیده‌ایم و نتیجه فرع آن بوده است. ملت ما، تا آن روز که احساس کرد که توان و تکلیف جنگ دارد، به وظیفه‌ی خود عمل نمود و خوشا به حال آنان که تا لحظه‌ی آخر هم تردید ننمودند. آن ساعتی هم که مصلحت بقای انقلاب را در قبول قطعنامه دید و گردن نهاد، باز به وظیفه‌ی خود عمل کرده است. آیا از این که به وظیفه‌ی خود عمل کرده است، نگران باشد.؟» [308] .

پاورقی

[1] سوره‌ی بقره‌ی، آیه‌ی 251.

[2] سوره توبه آیه 24.

[3] وسائل الشیعه ج 11، ص 5، حدیث دوم.

[4] نهج‌البلاغه، خطبه‌ی 27.

[5] صحیفه‌ی نور، ج 13، ص 108.

[6] همان، ج 16، ص 2.

[7] صحیفه‌ی نور، ج 19، ص 275.

[8] مفردات راغب، حرف ج.

[9] کنز العرفان، کتاب جهاد، ص 340.

[10] کشف الاسرار، ص 229.

[11] همان، ص 230.

[12] سوره‌ی توبه، آیه 124.

[13] کنز العرفان، ج 1، ص 356.

[14] سوره‌ی انفاق، آیه 15.

[15] همان، آیه‌ی 17.

[16] سوره‌ی محمد، آیه 1.

[17] سوره‌ی تویه، آیه‌ی 29.

[18] و قالت الیهود عزیز ابن الله و قالت النصاری المسیح ابن الله.... (سوره‌ی توبه، آیه‌ی 31).

[19] لن تمسنا النار الا ایاما معدودة (سوره‌ی بقره، آیه‌ی 80).

[20] کنز العرفان، ج 1، ص 362.

[21] سوره‌ی بقره‌ی آیه‌ی 190.

[22] سوره‌ی حج، آیات 40 - 39.

[23] وسایل الشیعه، ج 11، ص 5.

[24] نهج‌البلاغه، نامه‌ی 47.

[25] نهج‌البلاغه، خطبه‌ی 150.

[26] خطبه‌ی حضرت زهرا «علیهماالسلام» در مسجد النبی (ص).

[27] وسایل الشیعه، ج 11، ص 20.

[28] منتهی‌الامال ج 2، صفحه‌ی 900.

[29] جواهر الکلام، ج 21، ص 47.

[30] شهید اول، الدرس الشرعیة، کتاب جهاد، ص 231.

[31] تحریرالوسیلة، ج 1، فصل دفاع، ص 485.

[32] همان، همان ص.

[33] همان، همان ص.

[34] تحریر الوسیلة، ج 1، ص 486.

[35] صحیفه‌ی نور، ج 19، ص 26.

[36] شرح نهج‌البلاغه‌ی ابن ابی‌الحدید، ج 20، ص 308.

[37] صحیفه‌ی نور، ج 13، ص 143.

[38] همان، ج 13، ص 108.

[39] همان، ج 19، ص 275.

[40] همان، ج 1، ص 137.

[41] همان ج 1، ص 137.

[42] صحیفه نور، ج 16، ص 228.

[43] همان، ج 20، ص 236.

[44] سوره‌ی حجرات، آیه‌ی 9.

[45] صحیفه نور، ج 13، ص 124.

[46] نهج‌البلاغه، خطبه‌ی 54.

[47] سوره‌ی نساء، آیه‌ی 75.

[48] صحیفه‌ی نور، جلد 19، ص 147.

[49] سوره‌ی یوسف، آیه‌ی 40.

[50] سوره‌ی بقره‌ی، آیه‌ی 193.

[51] صحیفه‌ی نور، ج 19، (دیدار با رئیس جمهور و هیأت دولت، 20 / 9 / 63) ص 82.

[52] سوره انفال، آیه‌ی 73.

[53] صحیفه‌ی نور، ج 19، ص 82.

[54] سوره‌ی بقره‌ی، آیه 217.

[55] صیحفه نور، ج 20، ص 237.

[56] همان ج 20، ص 243.

[57] صحیفه‌ی نور، ج 20، ص 243.

[58] نهج‌البلاغه، خطبه‌ی 19.

[59] مستدرک نهج‌البلاغه، ص 132.

[60] صحیفه‌ی نور، ج 14، ص 156.

[61] صحیفه نور، ج 20، ص 113.

[62] همان، همان ص.

[63] صحیفه نور، ج 20، ص 47.

[64] صحیفه‌ی نور، ج 15، ص 200.

[65] همان، ج 18، ص 129.

[66] صحیفه‌ی نور، ج 21، ص 109.

[67] همان، ج 21، ص 108.

[68] صحیفه‌ی نور، ج 20، ص 238 - 237.

[69] همان، همان، ص.

[70] همان، ص 238.

[71] صحیفه‌نور، ج 20، ص 232.

[72] صحیفه نور، ج 21 ص 203.

[73] همان، ج 16، ص 233.

[74] صحیفه‌نور، ج 20، ص 232.

[75] همان، ج 20، ص 232.

[76] صحیفه نور، ج 20، ص 114.

[77] همان، ج 20، ص 61.

[78] صحیفه‌نور، ج 13، ص 144.

[79] همان، ص 147 - 146.

[80] صحیفه‌نور، ج 13، ص 116.

[81] همان، ص 109.

[82] همان، ص 98.

[83] همان، ج 231 15.

[84] صحیفه نور، ج 13، ص 60.

[85] همان، ص 98.

[86] همان، ج 16، ص 76.

[87] صحیفه‌نور، ج 21، ص 52.

[88] سوره‌ی انفال، آیه‌ی 60.

[89] بحارالانوار، ج 52، ص 32.

[90] صحیفه‌نور،، ج 21، ص 95.

[91] همان، ج 21، ص 38.

[92] همان، ج 21، ص 19.

[93] صحیفه‌نور، ج 10، ص 239.

[94] همان، ج 8، ص 166.

[95] صحیفه‌نور، ج 21، ص 19.

[96] همان، ج 13، ص 82.

[97] صحیفه‌نور، ج 21، ص 118.

[98] همان، ج 1، ص 272.

[99] همان، ج 1، ص 111 - 110.

[100] صحیفه نور، ج 1، ص 337.

[101] صحیفه نور، ج 20، ص 117.

[102] همان، ج 19، ص 6.

[103] صحیفه نور، ج 21، ص 184.

[104] همان، ص 71.

[105] همان ج 13، ص 280.

[106] صحیفه نور، ج 21، ص 108.

[107] همان، ج 16، ص 37.

[108] همان، ج 14، ص 285.

[109] صحیفه نور، ج 21، ص 71.

[110] همان، ج 198 13.

[111] صحیفه نور، ج 18، ص 144.

[112] همان، ج 14، ص 77.

[113] صحیفه نور، ج 21، ص 194.

[114] همان، ص 71.

[115] همان، ج 14، ص 233.

[116] همان، ج 21، ص 194.

[117] صحیفه نور، ج 21، ص 198.

[118] همان، ج 21، ص 185.

[119] همان، ج 3، ص 49.

[120] همان، ج 21، ص 38.

[121] صحیفه نور، ج 14 ص 4.

[122] همان، ج 20، ص 241.

[123] همان، ج 21، ص 94.

[124] صحیفه نور، ج 20، ص 194.

[125] همان، ج 13، ص 147.

[126] همان، ج 21، ص 203.

[127] همان، همان، ص.

[128] صحیفه نور، ج 6، ص 237 - 236.

[129] همان، ج 15، ص 267.

[130] ولایت فقیه، ص 118.

[131] ولایت فقیه، ص 118.

[132] صیحفه نور، ج 20، ص 235.

[133] همان، ج 20، ص 118.

[134] همان، ج 20، ص 118.

[135] صحیفه نور، ج 20، ص 238.

[136] همان، ص 118.

[137] همان جلد، 20، ص 232.

[138] صحیفه نور، ج 19، ص 20 - 19.

[139] همان، ج 20، ص 118.

[140] صیحفه نور، ج 20 ص 113.

[141] همان، ج 6، ص 40.

[142] صحیفه نور، ج 7، ص 25.

[143] همان، ج 3، ص 47.

[144] صحیفه نور، ج 11، ص 266.

[145] همان، ج 20، ص 61.

[146] صحیفه نور، ج 15، ص 160.

[147] همان، ج 20، ص 122.

[148] صحیفه نور، ج 6 ص 252.

[149] همان، ج 15، ص 250.

[150] همان، ج 21، ص 185.

[151] صحیفه‌نور، ج 21، ص 182.

[152] همان، ج 21، ص 175.

[153] همان، ج 18، ص 242.

[154] صحیفه نور، ج 6، ص 194.

[155] همان، ج 1، ص 65.

[156] صحیفه نور، ج 20، ص 235.

[157] صحیفه نور، ج 20، ص 129.

[158] صحیفه‌ی نور، ج 20، ص 11.

[159] همان، ج 7، ص 131.

[160] نهج‌البلاغه، نامه‌ی 12.

[161] صحیفه نور، ج 16، ص 134.

[162] نهج‌البلاغه، نامه‌ی 12.

[163] صحیفه نور، ج 19، ص 259.

[164] همان، ج 13، ص 94.

[165] همان، ج 21، ص 119.

[166] صحیفه نور، ج 1، ص 274.

[167] همان، ج 16، ص 135.

[168] صحبفه نور، ج 16، ص 79.

[169] همان، ج 14، ص 61.

[170] صحیفه نور، ج 14، ص 61.

[171] همان، ج 16، ص 79.

[172] صحیفه نور، ج 14، ص 191.

[173] همان، ج 16، ص 135.

[174] صحیفه نور، ج 16، ص 135.

[175] صحیفه نور، ج 19، ص 112.

[176] سوره‌ی فصلت، آیه 30.

[177] سوره‌ی آل‌عمران، آیه‌ی 146.

[178] صحیفه نور، ج 17، ص 51.

[179] نهج‌البلاغه، خطبه‌ی 150.

[180] سوره‌ی نحل، آیه‌ی 110.

[181] حسین شفاهی: جنگ و جهاد در نهج‌البلاغه، دفتر انتشارات اسلامی، 1365، ص 75.

[182] صحیفه نور، ج 13، ص 240.

[183] همان، ج 17، ص 231.

[184] سوره‌ی انفال، آیه‌ی 45.

[185] صحیفه نور، ج 13، ص 117.

[186] همان، ج 12، ص 161.

[187] سوره‌ی نساء، آیه‌ی 59.

[188] نهج البلاغه، خطبه‌ی 34.

[189] ابن‌اثیر: الکامل، ج 2، ص 154.

[190] نهج‌البلاغه، خطبه‌ی 55.

[191] همان، حکمت 321.

[192] واقدی: مغازی، ص 264.

[193] سوره‌ی نساء، آیه 74.

[194] صحیفه نور، ج 15، ص 253.

[195] همان، ج 14، ص 226.

[196] صحیفه سجادیه، دعای 27.

[197] صحیفه نور، ج 13، ص 102.

[198] همان، همان ص.

[199] صحیفه نور، ج 16، ص 48.

[200] سوره‌ی توبه آیه‌ی 24.

[201] صحیفه نور، ج 16، ص 174 - 173.

[202] صحیفه نور، ج 20، ص 235.

[203] نهج‌البلاغه، حکمت 41.

[204] صحیفه نور، ج 16، ص 134.

[205] سوره‌ی جاثیه، آیه 23.

[206] وسایل الشیعه، ج 6، باب 1، ص 123.

[207] مثنوی دفتر اول.

[208] صحیفه نور، ج 16، ص 101.

[209] همان، ص 58.

[210] نهج‌البلاغه، خطبه‌ی 34.

[211] «مشرف» جایی است که شمشیر ساخت آن، معروف بوده است.

[212] نهج‌البلاغه، نامه‌ی 62.

[213] صحیفه نور، ج 15، ص 27.

[214] سوره‌ی توبه، آیه‌ی 52.

[215] صحیفه نور، ج 13، ص 235.

[216] سوره‌ی محمد (ص)، آیه‌ی 35.

[217] صحیفه نور، ج 15، ص 228.

[218] نهج‌البلاغه، نامه‌ی 62.

[219] اصول کافی، ج 3، ص 110.

[220] صحیفه نور، ج 13، ص 29.

[221] مثنوی، دفتر ششم.

[222] مثنوی، دفتر ششم.

[223] صحیفه نور، ج 20، ص 143.

[224] سوره‌ی انفال، آیه‌ی 17.

[225] صحیفه‌ی نور، ج 15، ص 242.

[226] سوره‌ی روم، آیه‌ی 47.

[227] سوره‌ی آل‌عمران، آیه‌های 124 - 123.

[228] سوره‌ی آل‌عمران، آیه‌ی 126.

[229] سوره‌ی توبه‌ی آیه 25.

[230] سوره‌ی احزاب، آیه‌ی 26.

[231] صحیفه نور، ج 16، ص 147.

[232] سوره‌ی انفال، آیه‌ی 11.

[233] سوره‌ی احزاب، آیه‌ی 9.

[234] صحیفه نور، ج 12، ص 139.

[235] سوره‌ی رعد، آیه‌ی 43.

[236] سوره‌ی احزاب، آیه‌ی 55.

[237] سوره‌ی فصلت، آیه‌ی 53.

[238] سوره‌ی حج آیه‌ی 11.

[239] صحیفه نور، ج 15، ص 112.

[240] صحیفه نور، ج 20، ص 239.

[241] فیض کاشانی: الحقایق، باب محبت.

[242] سوره‌ی دهر، آیه‌ی 5.

[243] سوره‌ی مطفقین، آیه‌های 27 - 25.

[244] صحیفه نور، ج 20، ص 26.

[245] همان، ج 20، ص 236.

[246] جامع الصغیر، ج 1، ص 116.

[247] صحیفه نور، ج 21، ص 32.

[248] صحیفه نور، ج 20، ص 239.

[249] صحیفه نور، ج 21، ص 53 - 52.

[250] همان، ج 11، ص 275.

[251] همان، ج 11، ص 275.

[252] صحیفه نور - ج 11، ص 275.

[253] همان، ج 21، ص 53.

[254] صحیفه نور، ج 20، ص 123.

[255] صحیفه نور، ج 20، ص 123.

[256] همان، ج 11، ص 80.

[257] نهج‌البلاغه، خطبه‌ی 120.

[258] سوره‌ی ذاریات، آیه‌های 18 - 17.

[259] نهج‌البلاغه، حکمت 99.

[260] همان، نامه‌ی 45.

[261] نهج‌البلاغه، نامه‌ی 45.

[262] صحیفه نور، ج 19، ص 11.

[263] صحیفه نور، ج 20، ص 235.

[264] سوره‌ی آل‌عمران، آیه‌ی 110.

[265] نهج‌البلاغه، حکمت 374.

[266] وسایل الشیعه، ج 11، ص 44.

[267] وسایل الشیعه، ج 11، ص 395.

[268] صحیفه نور، ج 9، ص 195.

[269] ترجمه‌ی تحریر الوسیله، ج 2، چاپ اول، ص 321.

[270] وسایل الشیعه، ج 11، باب امر به معروف.

[271] نهج‌البلاغه، نامه‌ی 38.

[272] صحیفه نور، ج 9، ص 254.

[273] سوره‌ی بقره‌ی، آیه‌ی 138.

[274] شیخ مفید: الارشاد، ص 200.

[275] شیخ عباسی قمی: منتهی‌الآمال، ص 469.

[276] دعای عرفه.

[277] همان.

[278] صحیفه نور، ج 10، ص 216.

[279] صحیفه نور، ج 4، ص 15.

[280] صحیفه نور، ج 15، ص 204.

[281] مثنوی، دفتر سوم.

[282] سوره‌ی انفال، آیه‌ی 8.

[283] سوره‌ی یونس، آیه‌ی 62.

[284] لهوف، ص 230.

[285] الامام حسین، و اصحابه، ص 42.

[286] همان، منبع، ص 177.

[287] ابن‌اعثم کوفی: الفتوح، ص 295.

[288] بلاغة الحسین، ص 72.

[289] نفس المهموم، ص 230.

[290] نفس المهموم، ص 230.

[291] همان، ص 282.

[292] نهج‌البلاغه، نامه‌ی 62.

[293] تاریخ طبری، ج 4، ص 205.

[294] سوره‌ی توبه، آیه 52.

[295] صحیفه نور، ج 20، ص 190.

[296] همان، ج 1، ص 174.

[297] احمد بن محمد خوارزمی: مقتل الحسین، ص 192.

[298] ابن‌طاووس: لهوف، ص 53.

[299] صحیفه نور، ج 17، ص 59.

[300] عبدالرزاق، مقتل الحسین، ص 100.

[301] بحارالانوار، ج 98، ص 177.

[302] صحیفه نور، ج 18، ص 12.

[303] صحیفه نور، ج 19، ص 102.

[304] همان، ج 1، ص 72.

[305] صحیفه نور، ج 9، ص 201.

[306] همان، ج 5، چاپ دوم، ص 128.

[307] صحیفه نور، ج 17، ص 58.

[308] همان، ج 21، ص 95.