ازدواج موقت در رفتار و گفتار صحابه و تابعین صفحه 106

2- حدیث سعید بن جبیر

از سعید بن جبیر نقل شده که گفت: به ابن عباس گفتم: آیا می‌دانی چه کرده‌ای و به چه چیزی فتوا داده‌ای (حلیت متعه)؟! فتوای تو را به شرق و غرب عالم برده‌اند.

او پاسخ داد: « … إِنّٰا لِلّٰهِ وَ إِنّٰا إِلَیْهِ رٰاجِعُونَ … »! به خدا سوگند، من فتوا نداده‌ام و متعه را حلال نکرده‌ام، جز آنگونه که خداوند گوشت مردار و خون و گوشت خوک را حلال کرده است. «1»

ابن قدامه افزوده است: پس ابن عباس برخاست و گفت: متعه مانند مردار و خون و گوشت خوک است و اجازۀ پیامبر صلی الله علیه و آله نسخ شده است. «2»

در پاسخ باید گفت اولًا: سعید در این روایت کسی است که خود در مکه متعه کرد. «3» بنابراین، معنا ندارد چنین حدیثی را نقل کند.

ثانیاً: اصحاب ابن عباس در مکه و یمن، بنابر مذهب ابن عباس همگی متعه را حلال می‌دانستند و اگر ابن عباس از فتوایش برگشته بود، باید آنها نیز از متعه دست بر می‌داشتند. «4»

ثالثاً: در سند این روایت (بنابر نقل طبرانی) حجاج بن ارطاة وجود دارد و او (چنانکه هیثمی نیز با صراحت گفته) مدلّس است. «5»

______________________________
(1). السنن الکبری، ج 7، ص 205
(2). المغنی، ج 7، ص 573
(3). مصنّف عبد الرزاق، ج 7، ص 497
(4). تفسیر القرطبی، ج 5، ص 133؛ فتح الباری، ج 9، ص 78
(5). المغنی ابن قدامه، ج 7، ص 571