ازدواج موقت در رفتار و گفتار صحابه و تابعین صفحه 90

است. وگرنه معنا نداشت که ابن عمر اصرار بر عهد عمر کند.

البته صحابه از ترس تازیانۀ عمر جرأت نمی‌کردند نظریۀ خود را بر خلاف اجتهاد عمر ابراز کنند، چنانکه أبو هریره و دیگران در زمان عمر از نقل حدیث می‌ترسیدند. او خود می‌گوید: ما نمی‌توانستیم بگوییم:

«رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود» تا اینکه عمر از دنیا رفت؛ چون از تازیانه می‌ترسیدیم. «1»

در جای دیگر می‌گوید: من احادیثی را بازگو می‌کنم که اگر آنها را در زمان عمر می‌گفتم سرم را می‌شکست. «2»

حاشیه ذهبی:

ذهبی حاشیه‌ای بر سخن ابو هریره دارد و در آنجا می‌گوید: آری، عمر اینگونه بود. و می‌گفت: حدیث از پیامبر صلی الله علیه و آله کم نقل کنید. او بسیاری از صحابه را از نقل حدیث بازمی‌داشت و این نظر عمر و دیگران بود. به خدا سوگند در حکومت عمر، از نقل حدیث منع می‌شدند، با اینکه محدثان و ناقلان حدیث راستگو و عادل بودند و حدیث آنها بدون واسطه از پیامبر بود، ولی بازهم از آنان جلوگیری به عمل می‌آمد. «3»

بنابراین، قابل توجه است که منع از متعه، مذهب و اجتهاد عمر بن خطاب بوده، همانگونه که منع از حدیث نیز روش ویژۀ او بود، نه روش

______________________________
(1). سیر اعلام النبلاء، ج 2، ص 602؛ تاریخ دمشق، ج 19، ص 117
(2). همان.
(3). سیر اعلام النبلاء، ج 2، ص 602