(ترجمه و شرح قصیده عقیلة اتراب القصائد فی اسنی المقاصد(گنجینه بهارستان 2 صفحه 2

مقدّمه مصحّح‌

شرح حال شاطبی‌

قاسم بن فیرّه «1» بن ابی القاسم بن خلف «2» بن احمد رعینی شاطبی، مقری، مفسّر، محدّث و ادیب معروف اندلس در قرن ششم هجری است. اکثر مورّخان کنیه او را ابو محمّد و برخی ابو القاسم گفته‌اند. «3» در رساله حاضر نام وی ابو القاسم احمد بن خلف بن فیرّه آمده است.

شاطبی در اواخر سال 538 ه. ق در شهر شاطبه به‌دنیا آمد. وی در سال 572 به مصر رفت و در مدرسه قاضی فاضل به اقراء و تدریس قرائات و نحو و لغت عرب پرداخت. «4» گویند وی صحیح بخاری و صحیح مسلم و موطّأ را از حفظ تصحیح می‌کرد. «5»

از زهد و تقوی و حالات عرفانی شاطبی مطالب زیادی نقل کرده‌اند. سخاوی شاگرد او در این‌باره می‌گوید:

«روزی در مسجد جامع مصر با او صحبت می‌کردم. به او گفتم: می‌گویند در این

__________________________________________________
(1). فیرّه در زبان لاتینی که زبان غیر عرب‌زبانان اندلس بوده به معنی آهن است.
(2). برخی ابی القاسم بن خلف نقل کرده‌اند. (ر. ک: روضات الجنّات، ج 6، ص 32).
(3). ر. ک: وفیات الأعیان، ج 3، ص 73.
(4). ر. ک: همان، ج 3، ص 72. و التّکملة لکتاب الصّلة، ج 4، ص 73.
(5). ر. ک: وفیات الأعیان، ج 3، ص 71.