زندگی و اندیشه های علامه طبرسی صفحه 13

برخورد و تفسیر الکافی را بر اساس تفسیر زمخشری بین سال های 535 یا 537 تا 541 نگاشت. او در این کتاب، اختلاف نظرهای خود را با زمخشری توضیح داده است. این تفسیر مورد توجه علما قرار گرفته و در محافل علمی از شهرت بسزایی برخوردار است.

سه جامع الجوامع

طبرسی آن را پس از دو تفسیر دیگر خود (مجمع البیان و الکافی الشافی) نگاشته و برای تنظیم جامع الجوامع از آنها بهره بسیار برده و آن را در 4 جلد به زبان عربی نگاشته است. وی در مقدمه این کتاب، دلیل نگارش این تفسیر را اصرار بسیار فرزندش، ابونصر الحسن بیان کرده است. سن علامه در زمان نگارش این کتاب بیش از 70 سال بوده است. ابوالقاسم گرجی برتری این تفسیر به الکشاف را چهار مورد دانسته است:

1. اختصار و حذف زواید و مطالب غیرضروری؛

2. نقل روایاتی از شیعه که گاهی با تفسیر کشّاف موافق و در بسیاری موارد، مخالف است؛

3. نقل برخی مطالب زمخشری؛

4. هنگام اختلاف نظر با آرای معتزله یا نظر زمخشری، آنچه را خود حق می دانسته، برگزیده است.

این تفسیر افزون بر بلاغت و اختصار، سرشار از نکته های علمی و پاسخ مسائل مبهم است و از بهترین تفسیرهای شیعی به شمار می آید. شیخ طبرسی مدت تدوین این تفسیر را از صفر 542 تا محرم 453، دوازده ماه، به عدد امامان معصوم(ع) بیان کرده است.(1)