- پیش گفتار 2
- فصل اول: زندگانی علامه طبرسی 4
- اشاره 4
- ولادت 4
- زادگاه طبرسی 5
- دوران کودکی و نوجوانی 5
- سفر 7
- وفات یا شهادت 8
- خاندان طبرسی 8
- آرامگاه علامه 11
- اشاره 12
- 1. آثار طبرسی 12
- فصل دوم: ابعاد شخصیت علمی و فرهنگی طبرسی 12
- اشاره 12
- الف) کتاب های تفسیری 12
- د) کتاب های اخلاق 14
- ج) کتاب های أنساب و سیره 14
- ه) کتاب های فقهی 14
- ب) کتاب های نحو و لغت 14
- و) دیگر کتاب ها 15
- 2. طبرسی و علم تفسیر 16
- الف) قرن ششم، قرن تفسیر قرآن 16
- اشاره 16
- ب) طبرسی؛ مفسر بزرگ شیعه 17
- ج) تفسیر مجمع البیان 18
- د) استفاده از عقل و نقل در مجمع البیان 18
- ه) روش علامه طبرسی در مجمع البیان 19
- و) مصادر مجمع البیان 20
- ز) نظر دانشمندان درباره مجمع البیان 21
- اشاره 26
- 3. طبرسی و سیاست 26
- الف) حکومت در اندیشه سیاسی طبرسی 27
- ب) دیدگاه علامه طبرسی درباره مشارکت علما در حکومت 30
- ج) عدالت در اندیشه سیاسی طبرسی 31
- 4. طبرسی و فقه و کلام 32
- 5. استادان علامه طبرسی 34
- 6. شاگردان طبرسی 36
- فصل سوم: ویژگی و اخلاق علمی علامه طبرسی 39
- اشاره 39
- 1. انصاف و عدالت 39
- 2. عالم پروری 40
- 3. عزم و اراده قوی 40
- 4. سعه صدر 41
- 6. آزاد اندیشی و دوری از تعصب 42
- 5. صدق در گفتار 42
- 7. دقت و امانت داری 43
- 8. فضل و دانش گسترده 45
- فصل چهارم: فعالیت های سیاسی، مذهبی و فرهنگی علامه طبرسی 46
- اشاره 46
- اشاره 46
- 1. شرایط سیاسی ایران در عصر طبرسی 46
- الف) حکومت سلجوقیان 47
- ب) موضع گیری سیاسی طبرسی در قبال حکومت 51
- اشاره 53
- 2. شرایط مذهبی ایران در عصر طبرسی 53
- الف) وضعیت شیعه در عصر طبرسی 56
- ب) مشاجره ها و مناقشه های مذهبی 58
- ج) نقش طبرسی در ایجاد وحدت مذهبی 59
- 3. وضعیت فرهنگی عصر طبرسی 61
- اشاره 61
- الف) اوضاع علم و مدارس در دوره طبرسی 64
- ب) معاصران طبرسی 67
- ج) فعالیت های فرهنگی طبرسی 71
- فصل پنجم: داستان هایی درباره علامه طبرسی 75
- اشاره 75
- 1. سبب تألیف مجمع البیان 75
- 2. به خواب دیدن حضرت موسی و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 77
- سوژه هایی برای برنامه سازی درباره علامه طبرسی 79
- فصل ششم: با برنامه سازان 79
- اشاره 79
- گروه کودک و نوجوان 80
- گروه معارف اسلامی 81
- گروه تاریخ 82
- گروه مسابقه و سرگرمی 83
- پرسش های مصاحبه ای 83
- گروه فیلم و سریال 83
- معرفی کارشناسان 84
- پرسش هایی برای گفت وگو با مردم 84
- کتاب نامه 86
سه خواجه نظام الملک
ابوعلی حسن بن علی طوسی (408یا 410ه .ق 485) در اوایل دوره فعالیت خود و به احتمال، از طرف آلب ارسلان لقب نظام الملک یافت. وی نیز مانند بسیاری از چاکران و خادمان خراسانیِ دستگاه سلجوقی کار خود را در مقام کارگزار دولتی در خدمت غزنویان آغاز کرد. وی هرگز از آرمان خود برای ایجاد استبداد متمرکز غزنوی دور نشد، چنان که در کتاب سیاست نامه، همواره پیروی و تقلید از شاهان نیرومند و جباری مانند سلطان محمود غزنوی و عضدالدوله بویهی را به سلطان سلجوقی توصیه می کند. ابوعلی نزد امام موفق، از علمای شافعی بزرگ نیشابور، شاگردی کرد. این شاگردی به او کمک کرد تا به عقایدش در زمینه فقه شافعی و کلام اشعری سامان دهد، ولی تعصب در تعلیم و تربیت و هواخواهی از این حوزه معرفت را بعدها با ساختن مدارسی در نقاط مختلف ثابت کرد.
با مرگ ابوعلی بن شاذان، وزیر آلب ارسلان، نظام الملک به وزارت رسید و با مرگ چغری (برادر طغرل که امور خراسان بر عهده او بود) نیز مدیر و متولی امور خراسان شد. در زمان پادشاهی آلب ارسلان، نظام الملک در نظارت بر امور امپراتوری، دستی داشت. در مدت هفت سال نخست پادشاهی ملک شاه، نظام الملک قدرتی بسیار در دولت سلجوقی یافت.(1)
دوره پادشاهی آلب ارسلان و ملک شاه، دوران اوج قدرت امپراتوری سلجوقی به شمار می رود. این دوره سی ساله را ابن اثیر «الدوله نظامیه» یا «عصر وزیر بزرگ، نظام الملک» نامیده است.
دستاوردهای این دیوان سالار برجسته ایران در این مدت، عبارت است:
1- سلجوقیان، ترجمه: یعقوب آژند، ص 24.