زندگی و اندیشه های علامه طبرسی صفحه 52

بحران های زمانه بسیار کوشید و بحران های زمانه را که به عقیده او ناشی از تنش ها و منازعه های مذهبی میان فرق اسلامی است، به عنوان مهم ترین بحران ها تشخیص داد و ریشه آن را در تعصب ها و کج فهمی های بزرگان مذاهب می دانست.

از جمله فعالیت ها و حرکت های اصلاحی علامه طبرسی در این زمینه، نگاشتن کتاب های بسیار است و بیشتر آثار وی در این زمینه نگاشته شده است. ابوعلی طبرسی به طور مستقیم به موضوع های سیاسی نپرداخت، ولی نکته های ارزشمندی در این زمینه، از آثار تفسیری، اخلاقی و فقهی او قابل استخراج است. از جمله این آثار، مجمع البیان است. شیخ طبرسی در تفسیر خود از آرای شیعه و اهل سنت استفاده کرد و با تعدیل و میانه روی، برای نزدیکی و وحدت میان فرقه های اسلامی کوشید.

وی در مقدمه مجمع البیان بر استفاده از روشی معتدل و مبتنی بر عقلانیت تأکید می کند و دلیل آن را تحمل نکردن اندیشه های عصر خود می داند و این خود، گویای شرایط بد نظری و فکری در عصر طبرسی است. وی می نویسد:

... استدلالات بسیاری را در صحت اعتقادات خود اعم از اصول و فروع و معقول و منقول به گونه ای معتدل و بالاتر از ایجاز و پایین تر از تفصیل بیان کرده ام؛ زیرا اندیشه های عصر حاضر تاب تحمل سنگینی فراوان ندارد و از تلاش در میادین مسابقات بزرگ ناتوان است؛ زیرا از علما تنها نامی باقی مانده و از علوم تنها رمقی.(1)

کتاب آداب الدینیه للخزانه المعینیه شیخ طبرسی نیز قابل توجه است. این کتاب به نام سلطان معین ابونصر احمد بن فضل بن محمود، وزیر دولت سلجوقی نگاشته شده و شامل 14 فصل از ابواب اخلاق و تربیت است. «طبرسی در این اثر، با اتکا به روایات معصوم0ین، آداب فردی را در زمینه های مختلف بیان می کند و در خاتمه کتاب، پس از آنکه تمامی نکات مربوط به رفتار فردی را